دندان های شیری کودکان یکی از مهم ترین اعضای بدن در طول رشد انسان ها می باشد که در حفظ ساختار دندان های دائمی و بهداشت دندان هایی که تا آخر عمر جایگزین آنها خواهند شد، بسیار اهمیت دارد. دندانهای شیری از زمان تولد تا حدود یازده الی دوازده سالگی در دهان نوزادان، کودکان و نونهالان وجود دارد که وظایف مهمی را برعهده دارند. اولین وظیفه آنها تنظیم زاویه فک و بزرگ کردن فک برای فراهم کردن رشد دندان دائمی است. در این مقاله می خواهیم به دندان های شیری کودکان بپردازیم و با معرفی آن، نکات مهمی را در اهمیت ترتیب رشد دندان ها و حفظ و مراقبت از آنها بیان کنیم.
فهرست مطالب
- دندان شیری چیست؟
- کدام دندان ها شیری هستند و می افتند؟
- وظیفه اصلی دندان های شیری چیست؟
- جدول رویش دندانهای دائمی
- هر دندان شیری در چه زمانی می‌روید؟
- درباره ترتیب رویش دندانهای شیری
- ترتیب افتادن دندان شیری چگونه است؟
- بررسی ترتیب رویش دندان نوزاد
- ترتیب درآوردن دندان نوزاد چگونه است؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
دندان شیری چیست؟
دندان شیری نخستین دندانهایی هستند که در دهان کودک میرویند. با اینکه بیشتر نوزادان تا شش ماهگی هیچ دندانی در
نمی آورند اما فرآیند دندان درآوردن در بعضی از آنها، خیلی زود و از اول دو ماهگی آغاز میشود. بعضی از دندانپزشک ها میگویند زمان دندان دراوردن کودکان ارثی است. (ابزار دندانپزشکی)
بعضی از آنها زود دندان درمی آورند، بعضی در زمان متوسط و بعضی دیگر خیلی دیر البته کودکانی که تا پایان ۱۸ ماهگی هنوز هیچ دندانی درنیاورده باشند، باید تحت معاینه پزشک قرار بگیرند.
کدام دندان ها شیری هستند و می افتند؟
شاید برایتان جالب باشد که ترتیب دندان ها در رشد یا رویش دندان شیری کودکان قبل از تولد و در شکم مادرشان آغاز می شود. اما نهایتا ترتیب دندان ها حدود ۴ تا ۶ ماه از تولد نوزاد خواهد گذشت تا یک دندان شیری موفق به خروج و جوانه زدن از لثه شود. هرچند که روند رشد دندان های شیری در کودکان با هم متفاوت است، اما مطابق با یک جدول زمانی خواهد بود.
برخی کودکان ممکن است کمی زودتر و یا کمی دیرتر دندان در بیاورند. و قرار نیست که حتما در سن ۶ ماهگی دندانی در بیاید.
| دندان های فک بالا | زمان رویش و در آمدن از لثه | زمان افتادن آن ها |
| پیش میانی | ۸-۱۲ ماهگی | ۶-۷ سالگی |
| پیش جانبی یا طرفی | ۸-۱۳ ماهگی | ۷-۸ سالگی |
| نیش | ۱۶-۲۲ ماهگی | ۱۰-۱۲ سالگی |
| آسیاب اول | ۱۳-۱۹ ماهگی | ۹-۱۱ سالگی |
| آسیاب دوم | ۲۵-۳۳ ماهگی | ۱۰-۱۲ سالگی |
| آسیاب سوم | کودکان دندان آسیاب سوم ندارند |
| دندان های فک پایین | زمان رویش و در آمدن از لثه | زمان افتادن آن ها |
| پیش میانی | ۴-۸ ماهگی | ۶-۷ سالگی |
| پیش جانبی یا طرفی | ۱۰-۱۶ ماهگی | ۷-۸ سالگی |
| نیش | ۱۷-۱۳ ماهگی | ۹-۱۲ سالگی |
| آسیاب اول | ۱۴-۱۸ ماهگی | ۹-۱۱ سالگی |
| آسیاب دوم | ۲۳-۳۱ ماهگی | ۱۰-۱۲ سالگی |
| آسیاب سوم | کودکان دندان آسیاب سوم ندارند |
۲ دندان پیش مرکزی در فک پایین
دندان پیش یا (incisors) همان دندان های جلو هستند. آن ها ۴ عدد هستند و در مجموع در داخل دهان ۸ دندان پیش داریم. به این دندان ها ثنایا نیز گفته می شود. اولین دندان شیری که از لثه بیرون می آید یکی از دندان های پیش مرکزی، در فک پایین است. (دندانساز)
سن در آمدن اولین دندان شیری بین ۴ تا ۸ ماهگی است و به طور میانگین گفته می شود در سن ۶ ماهگی، نوزاد اولین دندان خود را در می آورد. طی این ۴ تا ۸ ماهگی باید دو عدد دندان پیش پایین در آمده باشند. به محض اینکه متوجه شدید اولین دندان شیری از لثه بیرون آمده، حتما یک قرار ملاقات با متخصص و دندانپزشک اطفال یا کودکان ترتیب دهید. و روند مراقبت از آن دندان را آغاز کنید.
۲ دندان پیش مرکزی در فک بالا
بعد از در آمدن ۲ دندان پیش در فک پایین، دو دندان پیش دیگر در بالا در می آیند. سن در آمدن این دندان ها بین ۸ تا ۱۲ ماهگی است. یعنی تا حدود ۱ سالگی حدودا ۴ دندان در دهان وجود دارد. زمانی که دندان های نوزاد از لثه در می آیند، لثه ها حساس می شوند. جهت تسکین درد لثه در کودکان بهتر است که با انگشت تمیز به آرامی لثه های او را ماساژ دهید و یا یک دندان گیر به او بدهید.
۲ دندان پیش جانبی فک بالا
دقیقا بعد از دندان های پیش وسط در بالا، دندان های مجاور یا پیش جانبی هم از لثه بیرون می آیند. سن در آمدن دندان شیری پیش جانبی در فک بالا حدود 9 تا ۱۳ ماهگی است. تا اینجا نوزاد ۶ دندان دارد. دندان های نوزادان در این سن بسیار حساس هستند و نیاز به مراقبت زیادی دارند. قبل از خواب دندان هایشان را مسواک بزنید و رژیم غذایی توصیه شده توسط متخصص دندانپزشکی کودکان را به آن ها بدهید.
۲ دندان پیش جانبی در فک پایین
به همان ترتیبی که دندان های جانبی یا طرفی در فک بالا از لثه بیرون آمدند، دندان های پیش جانبی در پایین نیز رشد می کنند. سن رشد آن ها حدود ۱۰ تا ۱۶ ماهگی است. همانطور که کم کم دندان های دیگری از لثه بیرون می آیند، لزوم دریافت کلسیم برای تقویت استخوان ها و دندان های کودک نیز را فراموش نکنید. (مواد مصرفی دندانپزشکی)
دندان های مولر اول فوقانی (آسیاب اول بالا)
اولین دندان های آسیاب اول در فک بالا رشد می کنند. آن ها از سن حدود 13 تا ۱۹ ماهگی در می آیند.
کودکان نوپا می توانند مسواک زدن دندان شیری خود را با مقدار خمیر دندان حاوی فلوراید به اندازه یک نخود فرنگی را یاد بگیرند و برای کمک به تمیز کردن دندان ها باید مقدار زیادی میوه و سبزیجات با محتوای آب زیاد بخورند.
دندان های مولر اول پایین (آسیاب اول بالا)
بعد از در آمدن دندان آسیاب اول بالا، به همان ترتیب و در سن 14 تا ۱۸ ماهگی دندان های مولر اول فک پایین نیز در می آیند. در این سن همچنان برای کنترل سلامت دهان و دندان کودک خود هر ۶ ماه یکبار با دندانپزشک کودکان یا اطفال مراجعه کنید.
وظیفه اصلی دندان های شیری چیست؟
وظیفه اصلی دندانهای شیری این است که فضای لازم برای رویش دندانهای دائمی را حفظ کنند. در صورتی که دندانهای شیری نتوانند این وظیفه را به درستی انجام دهند روند رویش ترتیب دندان های دائمی دچار مشکل خواهد شد. پس به این صورت می‌توان گفت که رابطه بین دندان شیری و دندان دائمی مورد بسیار مهمی است که باید همیشه به آن توجه داشته باشید.
نکته بعدی که در این قسمت باید مد نظر قرار دهید این است که دندانهای شیری باید تا زمان مشخصی درون دهان بمانند تا فرم لثه حفظ شود. در صورتی که دندانهای شیری زودتر از زمان طبیعی افتادن خود کشیده شوند یا برعکس، مدت زمان بیشتری از حد معمول در دهان باقی بمانند؛ روند رویش دندانهای دائمی دچار مشکل خواهد شد. در زیر دندانهای شیری جوانه‌های دندانهای دائمی وجود دارد که همزمان با رویش دندانهای شیری این جوانه‌ها به رشد خود ادامه می‌دهند و در صورتی که روند استاندارد و تعریف شده خود را طی کنند از زیر باعث لق شدن دندانهای شیری خواهند شد. (متخصص کامپوزیت)
نحوه طبیعی افتادن دندانهای شیری به این صورت است که وقتی آنها می‌افتند شما می‌توانید نوک سفید دندانهای دائمی را در قسمت زیرین آنها مشاهده کنید. یکی از مشکلاتی که در این زمینه ممکن است برای دندانهای شیری کودک شما به وجود بیاید این است که دندان‌ها زودتر یا دیرتر از موعد مقرر لق شوند. عوارض این مشکلات را در ادامه با هم بررسی می‌کنیم:
- افتادن دندان زودتر از موعد
افتادن زودتر از موعد دندانهای شیری باعث میشود که دندان دائمی به صورت منظم و درست بیرون نیاید، البته باید در نظر داشته باشید که سن مناسب برای افتادن هر دندان شیری متفاوت می‌باشد و به عنوان مثال دندانهای آسیای شیری باید تا حدود 10 سالگی به صورت سالم سر جای خود باشند.
- دیر افتادن دندان شیری
در شرایطی که دندان شیری کودک شما دیرتر از حد معمول بیفتد شما شاهد این خواهید بود که دندان دائمی زیر آن تغییر جهت داده و به بخش بیرونی لثه فشار وارد میکند. در چنین شرایطی بهتر است که دندان شیری توسط دندانپزشک کشیده شود.
جدول رویش دندانهای دائمی
دندان های دائمی معمولا از ۶ سالگی شروع به رشد میکنند. اما هر کدام از دندان های دائمی در چه زمانی رشد میکنند؟ در این جدول، زمان رویش هرکدام از دندان های دائمی برای شما آورده شده. اما به یاد داشته باشید زمان در آمدن دندان ها میتواند تغییر کند و این یک راهنمای کلی است.
| دندان های فک بالا | زمان رویش دندان دائمی |
| ثنایای مرکزی ( دندان های میانی جلو) | ۷ تا ۸ سال |
| ثنایای جانبی ( کنار دندان های ثنایای مرکزی) | ۸ تا ۹ سال |
| دندان نیش | ۱۱ تا ۱۲ سال |
| پرمولر اول (پشت دندان نیش) | ۱۰ تا ۱۱ سال |
| پرمولر دوم (کنار پرمولر اول) | ۱۰ تا ۱۲ سال |
| مولر اول ( آسیای اول ) | ۶ تا ۷ سال |
| دندان مولر دوم ( آسیای دوم ) | ۱۲ تا ۱۳ سال |
| مولر سوم (دندان عقل) | ۱۷ تا ۲۱ سال |
| دندان های پایین | زمانی که دندان بیرون می آید |
| دندان مولر سوم (دندان عقل) | ۱۷ تا ۲۱ سال |
| دندان مولر دوم ( آسیای دوم ) | ۱۱ تا ۱۳ سال |
| مولر اول ( آسیای اول ) | ۶ تا ۷ سال |
| پرمولر دوم | ۱۱ تا ۱۲ سال |
| پرمولر اول | ۱۰ تا ۱۲ سال |
| دندان نیش | ۹ تا ۱۰ سال |
| ثنایای جانبی (دندان های جلو کنار) | ۷ تا ۸ سال |
| ثنایای مرکزی ( دندان های جلو وسط) | ۶ تا ۷ سال |
در برخی از کودکان، ترتیب دندان آسیای اول که یک دندان دائمی است، اولین دندانی است که ظاهر می شود. در برخی دیگر، دندان های جلو یا همان اینسیزورها اولین دندان ها هستند. تا سن ۱۳ سالگی، بیشتر ۲۸ دندان دائمی در جای خود قرار خواهند گرفت. یک تا چهار دندان عقل یا آسیای سوم در سنین ۱۷ تا ۲۱ سالگی ظاهر می شوند و تعداد کل دندان های دائمی را به ۳۲ می رساند. (هزینه کنده شدن براکت ارتودنسی)
چند نکته درباره رویش دندان های دائمی:
- به طور کلی به ازای هر ۶ ماه زندگی، تقریباً ۴ دندان در می آید.
- معمولاً دختران در رویش دندان از پسرها پیشی می گیرند.
- دندان های پایین معمولاً قبل از دندان های بالایی رویش می کنند.
- دندانهای هر دو فک معمولاً به صورت جفت رویش میکنند – یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ.
- دندان های شیری از نظر اندازه کوچکتر و سفید رنگ تر از دندان های دائمی هستند.
- تا زمانی که کودک به سن ۲ تا ۳ سالگی می رسد، تمام دندان های شیری باید روییده باشند.
هر دندان شیری در چه زمانی می‌روید؟
به صورت قطعی نمیتوان ترتیب رویش دندان های شیری را برای هر کودک تعیین کرد. یک فرمول کلی وجود دارد که ابتدا دندان های قدامی فک پایین (۴ دندان پایین)، سپس دندان های قدامی فک بالا (۴ دندان بالا) ، بعد از آن اولین آسیای فک بالا و اولین آسیای فک پایین و بعد دندان های نیش و دومین آسیای دائمی رویش میکنند.
ممکن است ترتیب دندان در خیلی از کودکان این وضعیت تغییر کند و دندان ها پس و پیش رویش کنند. اگر مشکل اضافه بودن و یا کم بودن دندان در فک کودک نداشته باشد، جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.
درباره ترتیب رویش دندانهای شیری
زمان طبیعی برای شروع رویش دندان شیری در اکثر کودکان بین ۴ تا ۷ ماهگی می‌باشد. البته زمان رویش، در همه کودکان یکسان نمی‌باشد. ممکن است در بعضی کودکان زودتر از این زمان (۳ ماهگی) و یا دیرتر از این زمان (پس از یک سالگی) اتفاق افتد که این موضوع امری کاملا طبیعی می‌باشد.
معمولا اولین دندان شیری رویش یافته دندان پیشین میانی فک پایین می‌باشد. ترتیب رویش دندانهای شیری معمولا تا پایان سه سالگی کامل میشود و در این سن کودک ۲۰ دندان شیری رویش یافته دارد. گرچه زمان رویش متفاوت می‌باشد ولی ترتیب رویش دندانهای شیری معمولا به صورت زیر است:
۱- دو دندان پیشین میانی فک پایین معمولا اولین دندان رویش یافته می‌باشند و عموما بین ۶ تا ۱۰ ماهگی اتفاق می‌افتد.
۲- رویش دو دندان پیشین میانی فک بالا که معمولا بین ۸ تا ۱۳ ماهگی اتفاق می‌افتد.
۳- سپس دندانهای پیشین کناری فک بالا و پایین معمولا بین ۸ تا ۱۶ ماهگی رویش می‌یابند که در بیشتر موارد دندانهای فک پایین تمایل به رویش زودتر دارند.
۴- دندانهای آسیاب اول شیری فک پایین و بالا معمولا بین سن ۱۳ تا ۱۹ ماهگی رویش می‌یابند.
۵- دندانهای نیش شیری فک بالا و پایین معمولا بین سن ۱۶ تا ۲۳ ماهگی رویش می‌یابند.
۶- و نهایتا دندانهای آسیاب دوم شیری بین سن ۲۵ تا ۳۳ ماهگی رویش می‌یابند.
علائم دندان در آوردن:
نوزادان و کودکان علائم متفاوتی حین رویش دندان بروز می‌دهند. در برخی نوزادان بدون درد و ناراحتی دندان‌ها رویش می‌یابند اما در برخی دیگر، با درد و ناراحتی همراه می‌باشد. معمولا هنگام رویش دندان در نوزادان و کودکان نوپا علائم زیر دیده میشود:
- بی‌قراری در طول روز
- افزایش در میزان مکیدن انگشت
- مالیدن لثه‌ها
- افزایش جریان بزاق و خارج شدن آن از دهان
- قدری بی اشتهایی
از آنجایی که ترتیب رویش دندان یک روند فیزیولوژیک طبیعی است، همراه دانستن آن با تب و اختلالات سیستمیک، توجیه پذیر نیست. اگر کودک دچار تب شدید، اسهال و آبریزش بینی شده است به خصوص اگر این علائم بیش از یک روز ادامه یابد آن را نشانه دندان در آوردن قلمداد نکنید و حتما به پزشک متخصص کودکان مراجعه نمایید. (کامپوزیت دندان چیست)
ترتیب افتادن دندان شیری چگونه است؟
زمان بیرون آمدن و ترتیب افتادن دندان شیری برای هر کودکی متفاوت است. بنابراین زمانی که دندانهای جدید کودک شما بیرون می‌آیند، اصطلاح رسمی آن، رویش است. رویش دندانهای شیری کودک شما از حدود ۶ ماهگی آغاز شده و تا حدود ۳ سالگی ادامه دارد. از دست رفتن دندانهای شیری کودکان از سن۶ سالگی آغاز و در نهایت آنان در ۱۲ سالگی همه دندانهای شیری خود را از دست می‌دهند. در اصل زمانی که فرزند شما به سال‌های جوانی می‌رسد، ۳۲ دندان دارد.
قبل از هرچیز لازم است بدانید زمان‌هایی که برای افتادن دندانهای کودک گفته میشود در اصل تنها یک چارچوب کلی است و نمیتوان با قطعیت در مورد همه کودکان یک نظر داد. البته علت دیر افتادن دندان شیری مهم است. رشد اولین دندان شیری چه در ۴ ماهگی و چه بعد از یک سالگی هر دو طبیعی است.
اگر ترتیب افتادن دندان شیری کودکانتان طبق مطالب این مقاله یا جاهای دیگر گفته میشود، نیفتاد نگران نشوید. در حالت کلی می توان گفت درآمدن و افتادن دندان های فک پایین و بالا در اغلب کودکان به شکل زیر است:
دندان های شیری فک پایین
- دندان های پیش میانی کودک معمولا در ۴ الی ۷ ماهگی رشد کرده و در ۶ الی ۷ سالگی می افتد.
- دندان پیش جانبی کودک در ۱۰ الی ۱۶ ماهگی رشد کرده و در ۷ الی ۸ سالگی می افتد.
- دندان نیش در ۱۷ الی ۲۳ ماهگی رشد کرده و در ۹ الی ۱۲ سالگی رشد می کند.
- دندان آسیاب اول فک پایین در ۱۴ الی ۱۸ ماهگی رشد کرده و در ۹ الی ۱۱ سالگی می افتد.
- دندان آسیاب دوم فک پایین در ۲۳ الی ۳۱ ماهگی رشد کرده و در ۱۰ الی ۱۲ سالگی می افتد.
دندان های شیری فک بالا
- دندان پیش میانی در ۸ الی ۱۲ ماهگی کودک رشد می کند و در ۶ الی ۷ سالگی می افتد.
- دندان پیش جانبی در ۹ الی ۱۳ ماهگی کودک رشد می کند و در ۷ الی ۸ سالگی می افتد.
- دندان نیش فک بالا در ۱۶ الی ۲۲ ماهگی رشد کرده و در ۱۰ الی ۱۲ سالگی می افتد.
- دندان آسیاب اول فک بالا در ۱۳ الی ۱۹ ماهگی رشد کرده و در ۹ الی ۱۱ سالگی می افتد.
- دندان آسیاب دوم فک بالا در ۲۵ الی ۳۳ ماهگی رشد کرده و در ۱۰ الی ۱۲ سالگی می افتد.
بررسی ترتیب رویش دندان نوزاد
روند رشد دندان در نوزادان معمولا از یکی از دو دندان میانی پایین آغاز میشود. این دندان ممکن است در چهار ماهگی خود را نشان دهد یا حتی تا ۱۳ ماهگی نیز بیرون نزد که جای نگرانی نیست. گاهی سفیدی دندان در زیرلثه از سه‌ماهگی هم خود را نشان می‌دهد ولی نیش زدن آن تا دو ماه بعد هم اتفاق نمی‌افتد. (اناتومی دندان)
در ادامه دندان دیگر میانی در پایین، دو دندان میانی بالا، دندانهای کناری در پایین و سپس بالا، دندانهای آسیاب اول، دندانهای نیش‌دو در نهایت دندانهای آسیاب دوم رشد خواهند کرد. رشد دندان های آسیاب دوم عموما در ۳ سالگی اتفاق می‌افتد. به این ترتیب هر کودک در پایان سه‌سالگی ۲۰ دندان دارد. ترتیب رشد دندان‌ها در نوزادان به این شرح است:
- دو دندان جلوی فک پایین که در محدوده سنی ۶ تا ۱۰ ماهگی رشد میکنند.
- دو دندان جلوی فک بالا که بین ۸ تا ۱۳ ماهگی رشد می کنند.
- دندان های کناری فک پایین و بالا که حدود ۸ تا ۱۶ ماهگی رشد میکنند. معمولا دندان های فک پایین ابتدا در می‌آیند.
- دندان های آسیاب بالا و پایین در سن ۱۳ تا ۱۹ ماهگی رشد میکنند. باز هم معمولا دندانهای ردیف پایین پیشتاز هستند.
- دندان های نیش در کنار دندان های جانبی در سن۱۶ تا ۲۳ ماهگی رشد میکنند.
- دندان های آسیاب دوم بالا و پایین در سن ۲۵ ماهگی تا ۳۳ ماهگی رشد میکنند.
این روند و ترتیب البته ثابت نیست و ممکن است برخی نوزادان اولین دندان خود را در بالا درآورند. این نیز مساله نگران‌کننده‌ای نیست. سخت‌ترین دندان‌ها معمولا دندانهای اول و سپس دندانهای نیش هستند که کودک را با چالش‌هایی جدی مواجه میکنند. به‌خاطر داشته باشد هیچگاه نمیتوان سنی را به عنوان بهترین زمان دندان درآوردن نوزاد مطرح کرد. (اسپری دندان درد کودکان)
ترتیب درآوردن دندان نوزاد چگونه است؟
دندان درآوردن فرآیندی است که زمانی رخ می دهد که دندان های کودک از طریق لثه ها شروع به بیرون زدن می کنند. اگرچه دندان درآوردن می تواند باعث ناراحتی و تحریک پذیری در نوزادان شود، علائم خاصی وجود دارد که اغلب به اشتباه به دندان درآوردن نسبت داده می شوند. برای والدین مهم است که از این علائم آگاه باشند تا بتوانند تشخیص دهند که کودکشان چه زمانی ممکن است مشکل دیگری را تجربه کند.
توالی دندان درآوردن نوزادان یک فرآیند طبیعی و جهانی است که در اکثر نوزادان بین سنین ۶ تا ۲۴ ماهگی رخ می دهد. اولین دندانهایی که بیرون می‌آیند معمولاً دندانهای جلویی پایین هستند که به آن دندانهای ثنایای مرکزی نیز میگویند. این دندان ها معمولا در حدود شش تا هشت ماهگی نوزاد رویش می کنند. معمولاً بعد از دندان های جلویی پایین، دندان های جلویی بالا یا دندان های ثنایای مرکزی فک بالا، معمولاً در حدود هشت تا ده ماهگی ظاهر می شوند. به دنبال این دندان های اولیه، دندان های ثنایای جانبی که در دو طرف دندان های ثنایای مرکزی قرار دارند، معمولاً در حدود ۹ تا ۱۱ ماهگی ظاهر می شوند. زمانی که نوزاد به اولین تولد خود می رسد، معمولاً شش دندان دارد.
پس از بیرون آمدن دندان های ثنایا، دندان های آسیاب اول معمولاً در حدود ۱۲ تا ۱۶ ماهگی شروع به بیرون زدن می کنند. این دندان ها در پشت دهان قرار دارند و برای آسیاب غذا استفاده می شوند. به دنبال دندان های آسیاب، دندان های نیش که به نام کاسپید نیز شناخته می شوند، معمولاً در حدود ۱۶ تا ۲۰ ماهگی ظاهر می شوند. این دندان ها بین دندان های آسیاب و دندان های آسیاب قرار دارند و برای پاره کردن غذا استفاده می شوند. در نهایت، دندانهای آسیاب دوم معمولاً در حدود ۲۰ تا ۳۰ ماهگی ظاهر می‌شوند و مجموعه ۲۰ دندان شیری را تکمیل میکنند. توالی دندان درآوردن می تواند از کودکی به کودک دیگر کمی متفاوت باشد، اما به طور کلی از این ترتیب کلی پیروی می کند.
علائم دندان درآوردن در نوزادان:
از آنجا نوزاد توان تکلم ندارد، بسیاری بی‌قراری‌های او از ۲ یا ۳ ماهگی را به دندان درآوردن نسبت می دهند. حال اینکه ممکن است مشکل از جای دیگر باشد. به همین دلیل بهتر است زمانی که با نوزاد عموما چهار ماهه بی‌قراری مواجه شدید، به بررسی علائم دندان درآوردن پرداخته و درصورت عدم مشاهده این علائم به‌دنبال منشاء دیگری برای بی‌قراری‌های او باشید. علائم دندان‌درآوردن در نوزادان عبارت است از:
- زیاد شدن بزاق دهان، طوری که کودک قادر به کنترل آن نیست و از دهانش بیرون می‌ریزد.
- تحریک‌پذیری لثه‌ها
- تورم و قرمزی لثه
- تمایل به گاز گرفتن در نوزاد
- بی‌خوابی شبانه
- بی‌قراری
معمولا بی‌قراری‌های کودک با منشاء حساسیت لثه‌ها که ناشی از دندان درآوردن است، با تمایل او به خارش لثه همراه میشود. کودک هرچیزی را با شدت به لثه‌ها می‌کشد تا آنها را آرام کند. وقتی چیزی دم دست نیست، از دستان خود برای خاراندن لثه‌هایش کمک می‌گیرد. دندان درآوردن در مواقع شدیدتر علائم دیگری هم دارد که شامل موارد زیر میشود
- تب
- استفراغ
- اسهال
ادرار سوختگی نیز از مواردی محسوب میشود که در نوزادان هنگام دندان درآوردن دیده میشود. البته باید دقت داشت هنگام مشاهده تب، اسهال یا استفراغ حتما با پزشک مشورت شود. این علائم ممکن است از بیماری دیگری باشد که نیاز به درمان سریع دارد. معمولا تب دندان درآوردن بیشتر از ۳۸ درجه نخواهد شد و زود برطرف میشود. همچنین این علائم دندان درآوردن هیچگاه با آبریزش بینی یا سرفه دیده نمی‌شوند. بنابراین درصورت مشاهده هر علامت دیگری در کنار این علامت‌ها و عدم بهبودی آنها پس از ۲۴ ساعت باید سریع با پزشک مشورت کرده در صورت لزوم مراجعه حضوری داشته باشید. باید اضافه کرد از نظر دندان درآوردن باعث تب و اسهال نمی‌شود و این مساله ممکن است نشانی از عفونت‌های دستگاه گوارشی نوزاد ناشی باشد. عفونتی که به دلیل به دهان بردن اشیاء مختلف توسط نوزاد ایجاد شده است. (دهانشویه بعد از ایمپلنت)
نکاتی در خصوص دندان در آوردن نوزاد
دندان درآوردن می تواند زمان چالش برانگیزی هم برای نوزادان و هم برای والدین آنها باشد. در اینجا چند نکته برای کمک به کاهش ناراحتی دندان درآوردن کودک آورده شده است:
- اسباب بازی دندان درآوردن را پیشنهاد دهید: تهیه یک اسباب بازی دندان درآوردن ایمن و تمیز برای جویدن کودک می تواند به تسکین ناراحتی او کمک کند. اسباب‌بازی‌ای را انتخاب کنید که به‌طور خاص برای دندان درآوردن ساخته شده باشد و در دست گرفتن کودک شما آسان باشد.
- از کمپرس سرد استفاده کنید: استفاده از کمپرس سرد، مانند یک پارچه شستشوی مرطوب یا حلقه دندان درآوردن سرد، می تواند به کاهش التهاب و تسکین لثه درد کمک کند.
- لثه ها را ماساژ دهید: ماساژ ملایم لثه های کودک با انگشت تمیز یا مسواک نرم می تواند به کاهش ناراحتی دندان درآوردن کمک کند.
- به او غذاهای سرد بدهید: اگر کودک شما غذاهای جامد را شروع کرده است، می توانید غذاهای سرد و نرم مانند میوه ها یا سبزیجات پوره شده به او بدهید تا لثه های او بی حس شود و تسکین پیدا کند.
- از داروهای بدون نسخه استفاده کنید: اگر کودک شما درد زیادی دارد، می توانید از ژل های دندان درآوردن بدون نسخه یا داروهایی مانند استامینوفن کودکان یا ایبوپروفن برای کمک به کاهش درد و التهاب استفاده کنید. با این حال، مهم است که قبل از دادن هرگونه دارویی به کودک خود با پزشک اطفال خود مشورت کنید.
سخن پایانی
شما در این مقاله با دندان های شیری و دائمی آشنا شدید. همچنین از ترتیب رویش و افتادن آنها آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
دندان شیری و دائمی از لحاظ ساختار، جنس، ظاهر و شکل دارای تفاوت هایی با هم هستند. مهم ترین و واضح ترین تفاوت نیز در مینای دندان ها است که در مورد دندان شیری بسیار نازک تر است و به همین دلیل آسیب پذیری آن ها نیز بیشتر است. از لحاظ رنگ هم دندان های شیری دارای رنگی سفیدتر از دندان های دائمی هستند. با توجه به ضعیف بودن دندان های شیری، مصرف بیش از اندازه ی خوراکی شیرین و همچنین توجه نکردن به رعایت نکات بهداشتی، باعث پوسیده شدن آن ها می شود.
مراقبت از دندان های کودکان شامل یکسری راه حل های اصلی می باشد که شما باید به عنوان والدین کودک به آنها توجه داشته باشید. این معاینات و مراقبت ها عبارتند از: – مراقبت روزانه و مستمر از کودک: این مراقبت از چند نظر باید برای حفظ طول عمر دندان های شیری و ساختار آنها انجام شود. این مراقبت ها باید از نظر تغذیه مناسب، آموزش عادات غذایی صحیح به آنها، عادت دادن کودک به مسواک زدند و استفاده از دهانشویه در آخر هر شب، جلوگیری از عادت های غلط از جمله مکیدن انگشت یا گازگرفتن لب و هر عادتی که منجر می شود تا ساختار دندان های شیری و در ادامه آنها ساختار دندان های دائمی به هم بریزد. – معاینات دوره ای که باید در این مورد، والدین کودک خود را برای پایش آنها از نظر سلامت دندان به متخصص دندانپزشکی کودکان در این حوزه ارجاع دهند.
