پروسه پر کردن دندان از رایجترین و پرتقاضاترین خدمات دندانپزشکی در سراسر جهان و بالاخص در کشور ما است. ترمیم دندان که به اصطلاح پر کردن دندان هم گفته میشود، عبارتست از رفع تمام پوسیدگیهای یک دندان آسیبدیده و بازگرداندن ظاهر،عملکرد و اندازه آن دندان به حالت طبیعی. آیا دندان شما هم تا کنون دچار پوسیدگی شده است؟ شما درباره مواد مورد استفاده برای پر کردن دندان چه میدانید؟ در مجله آموزشی جامعه دندانپزشکی برای خانواده به معرفی درمان های دندانپزشکی پرداخته شده تا اطلاعات کافی را در این زمینه ها بدست آورید. در این مقاله با ما همراه باشید تا آگاهی بیشتری دربارهی این درمان رایج دندانپزشکی بدست آورید.
چرا دندانِ پوسیده؟
پوسیدگی یکی از علل اصلی از دست دادن دندان هاست و با وجود پیشرفت های بسیاری مانند معاینه منظم دندان ها، استفاده از فلوراید و بهبود بهداشت دندان که در پیشگیری از پوسیدگی به عمل آمده، همچنان تعداد زیادی از مردم جامعه به آن گرفتار می شوند، برای ترمیم دندان پوسیده، دندان پزشک قسمت پوسیده ی دندان را برداشته و سپس ناحیه ی خالی شده دندان را با ماده خاصی پر می کند.
همچنین می توان برای ترمیم دندان های ترک خورده، شکسته و یا دندان هایی که با ناخن خوردن و دندان قروچه دچار فرسودگی شده اند از پرکردگی استفاده کرد.
انواع مواد مورد استفاده برای پر کردن دندان
نمی توان گفت کدام پر کردگی بهترین نوع آن است. تشخیص مناسب ترین پرکردگی برای هر فرد به عهده دندان پزشک بوده و به عوامل متفاوتی بستگی دارد مانند: وسعت پوسیدگی دندان، داشتن آلرژی به مواد مختلف، موقعیت دندان پوسیده و همینطور قیمت انواع پرکردگی و درمرحله آخر انتخاب آن در صورت نبود مشکل توسط بیمار. در این قسمت از آی نبض به بررسی انواع پر کردگی ها می پردازیم:
آمالگام، نقرهایِ با دوام
شاید فکر کنید که پر کردگی های آمالگام تنها در قدیم استفاده می شده است. طبق گزارشات سازمان غذا و دارو، بیش از ۱۵۰ سال است که دندان پزشکان از این نوع پر کردگی استفاده می کنند. همانطور که از نام آن مشخص است، آلمالگام ترکیبی از چند فلز است که معمولا حاوی حدود ۵۰ درصد جیوه، همراه با قلع، مس، نقره و روی است. آمالگام در مقایسه با دیگر پرکردگی ها مزیت های فراوانی دارد که می توان به قیمت پایین تر، استحکام و دوام بیشتر آن اشاره کرد.
البته آمالگام ها بی نقص نیستند و معایبی نیز دارند. آنها در ابتدا نقره ای هستند اما به مرور زمان تیره تر می شوند و در صورت باز کردن دهان به سرعت قابل تشخیص هستند. همچنین طبق گزارش سازمان غذا و دارو، سطح جیوه ی موجود در آمالگام تنها برای افراد بالای ۶ سال استاندارد است و شاید برخی افراد تمایلی به داشتن پر کردگی های این چنینی نداشته باشند.
سرامیک پرسلین
پرکردگی های سرامیکی شبیه به پرکردگی های طلا می باشند. آنها به نوعی غیر مستقیم بوده و روند درمانی بیش از یک جلسه به طول می انجامد. پر کردگی های سرامیکی معمولا گران هستند ولی از جهاتی با پر کردگی های طلا تفاوت دارند. مثلا پرکردگی های سرامیکی شکننده تر از طلا می باشند اما در عوض شبیه دندان طبیعی بوده و می توان ظاهر طبیعی دهان و دندان ها را با آنها حفظ نمود.
کامپوزیت، ظاهری طبیعی اما کمدوامتر
پرکردگی های کامپوزیتی معمولا از جنس شیشه های پودری و رزین اکریلیک بوده و دارای مزیت های بسیاری می باشند. یکی از این مزیت ها امکان تغییر رنگ کامپوزیت بر اساس رنگ دندان طبیعی بیمار است که باعث طبیعی تر شدن ظاهر پرکردگی در دهان می شود. از آنجایی که بیشتر مردم خواهان داشتن لبخندی طبیعی هستند، این نوع پرکردگی ها در بین مردم از محبوبیت ویژه ای برخوردار است. شایان ذکر است که این نوع پرکردگی همیشه هم نمی تواند انتخاب درستی باشد.
مواد سازنده ی کامپوزیت نسبت به ترکیبات فلزی که ماده ی سازنده آمالگام محسوب می شوند، دوام کمتری دارند. بنابراین طول عمر مفید یک پرکردگی کامپوزیتی به درازای دیگر پرکردگی ها نیست. این پرکردگی ها به دلیل کوچک بودن بهترین گزینه برای دندان هایی است که در هنگام جویدن غذا، مقدار متوسطی از فشار را تحمل می کند و برای دندان هایی که نقش اصلی را در جویدن ایفا می کنند مناسب نمی باشد.
طلا، ارزشمندترین هم در قیمت هم در ماندگاری!
پرکردگی های طلا یکی از مقاوم ترین و ماندگار ترین نوع پرکردگی هاست و طبق گزارش سازمان غذا و دارو، این پرکردگی ها می توانند بیش از دو دهه عمر کنند. البته این مقاومت هزینه بر بوده و پرکردگی های طلا از گران ترین پرکردگی ها هستند. از آنجایی که پرکردنگی های طلا معمولا ترمیم های غیر مستقیم می باشند، بیمار باید زمان بیشتری را در مطب دندانپزشک منتظر بماند.
بررسی مراحل پر کردن دندان
- ابتدا دندانپزشک بی حسی موضعی استفاده می کند تا در حین درمان دردی احساس نکنید. با دریل دندانپزشکی، دستگاههای هوا برش یا لیزر بخشهای پوسیده دندان تراشیده می شوند. انتخاب نوع ابزار بستگی به دندانپزشک و همچنین راحتی بیمار دارد.
- سپس دندانپزشک با میله مدرجی به نام پروب، مشخص می کند آیا همه بخشهای پوسیده برداشته شده اند یا نه. پس از برداشتن همه پوسیدگیهای دندان، دندان تمیز می شود تا از هر گونه باکتری و ذرات خارجی پاکسازی شود و آماده پر کردن باشد.
- اگر پوسیدگی نزدیک به ریشه دندان باشد ممکن است ابتدا با یونومر شیشه یا رزین کامپوزیت لایه ای روی ریشه های دندان کشیده شود تا از آن بیشتر محافظت شود چرا که در داخل ریشه عصب قرار دارد و بسیار آسیب پذیر است.
- مواد پر کننده دندان در حفره دندان قرار می گیرند.
- در آخر دندانپزشک دندان را پولیش می کند.
چند مرحله دیگر برای پر کننده های همرنگ دندان وجود دارد چرا که نحوه قرار دادن مواد روی دندان متفاوت است. رزین کامپوزیت را به صورت لایه به لایه داخل دندان قرار می دهند. هر لایه با تابش نور مخصوصی سخت می شود و سپس لایه بعدی روی آن قرار می گیرد و همینطور کار ادامه می یابد تا دندان پر شود. سپس مواد شکل دهی می شوند و مواد اضافی برداشته می شود و دندان پولیش می شود.
پر کردن دندان با مواد سیاه یا مواد سفید؟
کامپوزیت دندان که همان مواد سفید و آمالگام که همان مواد سیاه و تیره است. دو ماده ی مهم در پر کردن و ترمیم دندان ها هستند.
آمالگام از ترکیب فلز، آلیاژ قلع و مس و ۵۰ درصد جیوه ساخته می شود. آمالگام به دلیل تیره بودن، زیبایی دندان را از بین می برد به خصوص در دندان های جلویی نباید از این مواد استفاده کرد. فلز موجود در آمالگام در گرما و سرما منقبض و منبسط می شود . این امر باعث کنده شدن و در بعضی مواقع شکستن دندان می شود.
کامپوزیت همرنگ دندان ها بوده و مشکلی در زیبایی دندان بوجود نمی آورد. برای دندان های جلویی بسیار مناسب است. اما هزینه ی کامپوزیت بسیار بیشتر از آمالگام است. همچنین کامپوزیت نسبت به آمالگام زودتر فرسوده می شود.
سخن پایانی
در این نوشتار درباره پر کردن دندان خواندیم. دانستیم که علت اصلی پر کردن دندان جلوگیری از گسترش آسیب به دندان و یا حتی ممانعت از نکروز یا مرگ تدریجی پالپ دندان ( عصب و عروق دندان ) است. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.