انواع بیماری‌های لثه همراه با عکس و درمان آنها 

رعایت بهداشت دهان و دندان، مانند استفاده از مسواک و نخ دندان، می‌تواند خطر پوسیدگی دندان را کاهش داده و از بروز بیماری‌های لثه جلوگیری کند. جرم دندانی رسوبی، ناشی از غذاهای باقیمانده، مخاط، باکتری‌ها و سایر مواد محرک است که می‌تواند به پوسیدگی دندان و آسیب به لثه منجر شود. علائم بیماری لثه اغلب با ورم و التهاب لثه آغاز می‌شود، که در این مرحله قابل درمان است. علائم شامل ورم، حساسیت و خونریزی در هنگام مسواک زدن می‌باشد. در مراحل پیشرفته‌تر، بیماری لثه می‌تواند منجر به از دست دادن دندان‌ها شود. سلامتی لثه‌ها بر سلامتی عمومی بدن تأثیر مهمی دارد. مطالعات نشان می‌دهند که بین بیماری‌های لثه و بیماری‌های دیگر مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و زایمان زودرس رابطه‌ای وجود دارد.

بیماریهای لثه در کودکان

یکی از بیماری‌های شایع لثه در کودکان، التهاب لثه یا ژنژیویت است. این بیماری در کودکان به دلیل بهداشت دهان ضعیف رخ می‌دهد و معمولاً دهان آن‌ها دارای پلاک میکروبی و جرم است. رعایت بهداشت دهان و دندان در پیشگیری و درمان ژنژیویت موثر است. اغلب ژنژیویت در کودکان همزمان با ریزش دندان‌های شیری و رشد دندان‌های دائمی رخ می‌دهد. این مسئله به دلیل گیر کردن مواد غذایی در آن ناحیه است، و تا زمانی که دندان به شکل صحیح خود قرار نگیرد، نیاز به رعایت بهداشت دهانی بیشتری دارد. بیماری‌های دیگر لثه نیز در کودکان وجود دارد، اگرچه به طور شایعی پیدا نمی‌شوند. در صورت مشاهده تحلیل موضعی لثه یا افزایش حجم لثه به حدی که روی دندان‌ها پوشانده شود، مراجعه به دندانپزشک ضروری است.

لثه سالم دارای ویژگی‌هایی است که عبارتند از: محکم بودن و به طور کامل چسبیده بودن به استخوان، صفحه مخاطی لثه کاملاً صاف و با لبه‌هایتعادل‌دار، رنگ پس زمینه صورتی یا قرمز مایل به صورتی، عدم وجود خونریزی یا ورم، و عدم داشتن بوی نامطبوع.

برای حفظ بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از بیماری‌های لثه در کودکان، می‌توانید این راهکارها را اجرا کنید:

1. رعایت بهداشت دهانی: کودکان باید هر روز دو بار مسواک بزنند، یکبار صبح و یکبار قبل از خواب. برای کودکان تا ۶ سالگی، مسواک طراحی شده برای کودکان با سر مسواک نرم و کوچک استفاده شود. پس از ۶ سالگی، می‌توانند از مسواک بزرگسالان استفاده کنند.
2. استفاده از خمیر دندان مناسب: انتخاب خمیر دندان مناسب برای کودکان نیز اهمیت دارد. خمیر دندان باید حاوی فلوراید باشد و مقدار آن باید به توصیه دندانپزشک متناسب با سن کودک باشد.
3. مصرف مواد غذایی سالم و متنوع: تغذیه صحیح و متنوع باعث قوی شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود و به حفظ سلامت دهان و دندان کودک کمک می‌کند. مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، محدودیت در مصرف مواد شیرین کننده و غذاهای پر قند، و انتخاب غذاهای پروتئینی و غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید است.
4. ارتباط با دندانپزشک: منظور از دیدارهای منظم با دندانپزشک بررسی وضعیت دهان و دندان کودکان و انجام تمیزی دندان‌ها و پیشگیری از بیماری‌های لثه است. توصیه می‌شود که کودکان هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنند.
5. الگوی بهتر رفتاری: به عنوان والدین، می‌توانید الگوی بهتر رفتاری را به کودکانتان نشان دهید. با ارائه مثال‌های صحیح و بهره‌گیری از روش‌های آموزشی جذاب، کودکان را به مراقبت از بهداشت دهان و دندان ترغیب کنید.

خصوصیات لثه سالم:

لثه سالم دارای ویژگی‌های زیر است. این ویژگی‌ها نشان‌دهنده سلامت و استحکام لثه می‌باشند:

1. قوای محکم: لثه سالم دارای قوای محکمی است و به طور کامل به استخوان چسبیده است.
2. صفحه صاف و لبه تیز: لثه سالم در محل تماس با دندان صاف و دارای لبه تیز است.
3. رنگ صورتی: رنگ لثه سالم عموماً صورتی است. با این حال، در برخی افراد با رنگ چهره تیره، ممکن است روی لثه آنها لکه‌های قهوه ای دیده شود. در این موارد، اگر سایر علائم لثه سالم وجود داشته باشد و تنها رنگ آن قهوه‌ای باشد، لثه همچنان به حالت سالم خود است.

علل بیماری لثه:

بیماری لثه به وقوع می‌پیوندد زمانی که پلاک میکروبی در کنار لثه باقی می‌ماند و ترشحات سمی به لثه آسیب می‌رساند. هرچه پلاک بر روی دندانها برای مدت زمان بیشتری باقی بماند، ترشحات سمی بیشتری تولید می‌شود و به همین ترتیب آسیب به لثه نیز بیشتر می‌شود. پلاک با تجمع مواد معدنی درون آن به صورت لایه‌ای سفت تبدیل شده و به دندان چسبیده است. این لایه سفت به رنگ سفید، زرد یا قهوه‌ای است و به آن جرم می‌گویند. جرم، سطح خشن و ناصاف دارد که باعث تجمع بیشتر پلاک بر روی دندانها می‌شود و بیماری لثه را شدیدتر می‌کند.

نشانه‌های بیماری لثه:

در مراحل اولیه بیماری لثه (التهاب لثه یا ژنژیویت)، لثه قرمز و خونریزی می‌شود و لبه‌های تیز لثه متورم و برجسته می‌شوند. قوام لثه نیز کاهش می‌یابد و در هنگام مصرف مواد غذایی سفت یا مسواک زدن، خونریزی رخ می‌دهد. به طور معمول، در این شرایط، فرد از مسواک زدن خودداری می‌کند که این موضوع می‌تواند بیماری لثه را تشدید کند. در مراحل پیشرفته‌تر، لثه شروع به تحلیل و کشیده شدن به سمت ریشه دندان می‌کند. این بیوجاری به استخوان‌های اطراف دندان نیز می‌رسد و باعث تحلیل و ضعف استخوان می‌شود. در نتیجه، دندان‌ها به تدریج لق می‌شوند و حتی با فشار کمتری نیز ممکن است حرکت کنند.

لثه و جرم گیری

لثه پوشاننده دهان در نواحی دندانی به عنوان مخاط پوشاننده لثه شناخته می‌شود. لثه سالم دارای رنگ صورتی است و سفت و چسبیده به استخوان و دندان با ظاهری شبیه به پوست پرتقال است. لثه سالم بدون تورم، قرمزی و آسیب ناخنی است. دندان‌ها به صورت مستقیم به استخوان متصل نشده‌اند، بلکه توسط الیافی به نام پریودونتال لیگامنت به استخوان متصل شده و نگهداری می‌شوند. مجموعه‌ای از ساختارها که شامل لثه، استخوان منطقه دندانی، الیاف نگهدارنده و سمان است که سطح ریشه را پوشانده، به بافتهای اطراف دندان (بافت لثه) مشهور است. وظیفه این بافتها تغذیه و نگهداری دندان‌ها در حفره‌های استخوان فک به نحوی است که بتوانند عملکرد خود را انجام دهند.

پلاک میکروبی چیست؟

پلاک میکروبی به لایه‌ای اطلاق می‌شود که بی‌رنگ و چسبنده است و از تجمع میکروب‌های دهانی روی سطح دندان و لایه‌ی چسبنده‌ای از بزاق تشکیل می‌شود. این لایه شامل مقادیری از ذرات غذایی نیز می‌باشد. این لایه با استفاده از ناخن بر روی دندان جمع می‌شود و با مسواک زدن به راحتی پاک می‌شود، اما فقط با شستشوی آب یا دهانشویه های معمولی قابل پاک شدن نیست. بنابراین، برای پاک کردن آن باید از وسایلی مانند مسواک، خمیر دندان و نخ دندان استفاده کرد.

جرم چیست؟

اگر پلاک میکروبی هر روز یا در مراحل اولیه از سطح دندان پاک نشود، املاح موجود در بزاق و مواد غذایی بر روی آن رسوب می‌کنند و منجر به ایجاد جرم دندان می‌شوند. جرم سفت است و با مسواک زدن قابل پاک شدن نیست، بنابراین باید توسط دندانپزشک با استفاده از فنون جرم‌گیری برداشته شود.

پیشگیری

مراقبت منظم و درست از دندان‌ها، علاوه بر حفظ سلامت دندان‌ها، به حفظ سلامت لثه‌ها نیز کمک می‌کند. برخلاف اعتقاد برخی افراد که در صورت بروز بیماری لثه و خونریزی در هنگام مسواک زدن، از استفاده از مسواک منصرف می‌شوند، باید تأکید کرد که در این شرایط، مسواک زدن را با دقت و تمرکز بیشتر انجام داد. حتی تعداد بارهای مسواک زدن نیز باید افزایش یابد.
به طور معمول، مسواک زدن صحیح در بسیاری از موارد منجر به بهبود بیماری لثه می‌شود و استفاده از نخ دندان نیز به سلامت لثه‌ها بسیار مفید است. زیرا پلاک باکتریایی در فضاهای میان دندانی تجمع بیشتری دارد و استفاده از نخ دندان به حفظ سلامت لثه‌ها کمک می‌کند. استفاده از آب نمک برای آب‌اندازی دهان (نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب جوشیده و سرد شده) همراه با ماساژ لثه‌ها نیز تأثیرگذار است. در صورت تشکیل ترتر بر روی دندان‌ها، حتماً باید ترترگیری صورت گیرد. برخی افراد ترترگیری را برای مینای دندان مضر می‌دانند، اما برخلاف باور آنها، ترترگیری نه تنها به دندان آسیبی وارد نمی‌کند، بلکه با برداشتن ذرات خشن و پلاک باکتریایی از سطح دندان، به حفظ سلامت لثه‌ها نیز کمک می‌کند.
تغذیه و عادت‌های غذایی نیز به طور کیفی و کمی تأثیر زیادی بر سلامت لثه‌ها دارند. مصرف میوه‌های حاوی ویتامین C و یا محصولات دارویی حاوی آن به میزان تجویز شده توسط پزشک، در پیشگیری از بیماری‌های لثه مؤثر است. مصرف میوه‌هایی مانند سیب، پرتقال و هویج که در هنگام خوردن، ماساژ لثه را ایجاد می‌کنند و باعث تمیز شدن فضاهای میان دندانی می‌شوند، به طور قابل توجهی در پیشگیری از بیماری‌های لثه و حتی تسویه دندان‌ها مؤثر است.

درمان بیماری لثه

بیشتر افرادی که از بوی نامطبوع دهانشان شکایت می‌کنند، در واقع مبتلا به بیماری لثه هستند. به جای استفاده از بو کننده‌های دهان یا آدامس، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنند تا علت بوی نامطبوع را شناسایی کرده و درمان مناسب را تجویز کند. در بسیاری از موارد، با انجام جرمگیری ساده، مشکل بوی نامطبوع رفع می‌شود و بیماری مزمن و خطرناکی را پیشگیری می‌کند.

بین افرادی که از بیماری لثه و خونریزی لثه رنج می‌برند، برخی اعتقاد دارند که لثه‌هایشان ضعیف هستند و همیشه به دنبال داروهای تقویت کننده لثه هستند. با این حال، آنها به درستی بهداشت دهان خود را رعایت نمی‌کنند. بر اساس نظر دندانپزشکان، بهترین روش برای بهبود و تقویت لثه‌ها، جرمگیری و رعایت بهداشت دهان به صورت صحیح است.

لازم به ذکر است که بیماری لثه در بسیاری از موارد به علت عدم رعایت بهداشت دهان ایجاد نمی‌شود، بنابراین برای تشخیص و درمان باید به یک تخصصی در بیماریهای لثه مراجعه کرد. به عنوان مثال، تراکم نامنظم و ناهماهنگی دندان‌ها، به خصوص هم رویی دندان‌ها، زمینه‌ای را برای بروز بیماریهای لثه فراهم می‌کند. در اینگونه موارد، پس از جرمگیری یا جراحی لثه توسط تخصصی در ارتودنسی، لازم است دندان‌ها به درستی ردیف شوند تا عامل اصلی بیماری حذف شود. در غیر این صورت، بیماری لثه به طور مطمئن بازگشت خواهد کرد.

بنابراین، اگر بیماری لثه به دلیل جرم دندان‌ها و محدود به بافت لثه باشد، با انجام جرمگیری کامل می‌توان بیماری لثه را درمان کرد. اما اگر بیماری لثه گسترش یابد و باعث صدمه‌های عمیق تر شود، علاوه بر جرمگیری دندان‌ها، نیاز به درمان خاص لثه نیز وجود دارد.

انواع بیماری های لثه

چرا لثه سیاه می شود؟

علت سیاه شدن لثه ممکن است به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، مصرف بعضی داروها و سیگار کشیدن باشد. عدم درمان این بیماری می تواند عوارض زیادی برای بدن ایجاد کند، بنابراین رسیدگی و توجه به آن اهمیت زیادی دارد. روش های مختلفی برای درمان سیاهی لثه وجود دارد که بسته به تشخیص تخصصی، درمان جراحی لثه و درمان با لیزر معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد.

پریودنتیت: یکی از انواع بیماری های لثه

پریودنتیت یکی از بیماری های جدی لثه است که در آن لثه در ابتدا التهاب می کند و سپس بخشی از استخوان و پایه دندان از بین می رود. این بیماری در صورت مراقبت در مراحل ابتدایی توسط دندانپزشک به خوبی قابل درمان است و با ضد عفونی کردن ریشه ها، دندان ها و لثه می توان آن را درمان کرد. اما اگر به مراحل پیشرفته تر برسد، باعث ایجاد سوراخ در لثه و از دست رفتن دندان ها می شود.

چرا لثه ها سفید می شوند؟

به علت اختلالات زیادی می تواند لثه ها سفید شوند، از جمله آفت و برفت دهانی تا بیماری های نادر دهان و لثه. اما یکی از علل شایع آن کمبود آهن است که با رژیم غذایی مناسب و مصرف ویتامین ها قابل درمان است. به هر حال، در صورت مشاهده این عارضه، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسب انجام شود.

چگونه عقب رفتگی لثه رخ می دهد؟

علت اصلی عقب رفتگی لثه، بهداشت دهان ضعیف است. با این حال، این بیماری ممکن است به علت ژنتیک نیز رخ داده و در برخی از افرادی که بهداشت دهانی خوبی دارند نیز مشاهده شود. گاهی اوقات این بیماری به علت مسواک زدن شدید نیز رخ می دهد. برای درمان آن، باید به پزشک مراجعه کنید. اما در صورتی که عقب رفتگی لثه خفیف باشدلثه‌های سیاه شدن می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. در زیر، برخی از اصلی‌ترین علل سیاه شدن لثه‌ها را ذکر می‌کنم:

1. ترکیب برخی مواد غذایی: مصرف برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها مانند قهوه، چای، شاه‌توت، سیگار و الکل می‌توانند باعث رسوب رنگ در لثه‌ها شوند و آن‌ها را سیاهتر کنند.
2. ترکیبات دارویی: بعضی داروها نیز می‌توانند به عنوان عواملی که لثه‌ها را سیاه می‌کنند، عمل کنند. به عنوان مثال، داروهایی که حاوی سنفدرین، تتراسایکلین، فنیتوئین و یا آنتی‌مالاریایی‌ها هستند، ممکن است لثه‌ها را تیره کنند.
3. عفونت و التهاب: عفونت و التهاب لثه‌ها می‌تواند باعث تغییر رنگ آن‌ها به سیاهی شود. بیماری‌هایی مانند پریودنتیت (عفونت لثه) و جیوه (تب خون) می‌توانند باعث تغییر رنگ لثه‌ها به سیاهی شوند.
4. هیپرپیگمنتاسیون: هیپرپیگمنتاسیون به افزایش مقدار ماده‌های رنگزای پیگمنت در لثه‌ها گفته می‌شود. این موضوع می‌تواند به صورت طبیعی یا به علت عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، تغییرات هورمونی، عفونت و التهاب رخ دهد.

در هر صورت، برای تشخیص و درمان دقیق علت سیاه شدن لثه‌ها، بهتر است به یک پزشک دندانپزشک مراجعه کنید. او می‌تواند با بررسی و ارزیابی وضعیت دهان و تاریخچه پزشکی شما، تشخیص صحیحی را ارائه داده و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.

عفونت لثه چه خطراتی دارد؟

درمان عفونت لثه در مراحل اولیه بیماری بسیار موثر است. در این مراحل، پزشک دندان با یک جرم‌گیری عمقی ریشه دندان را تمیز می‌کند. اما در مراحل پیشرفته‌تر، عفونت ممکن است به بخش‌های دیگری از دهان گسترش یابد و نیاز به جراحی و پیوند لثه برای درمان داشته باشد.

سرطان لثه چیست؟

سرطان لثه به تکثیر غیرمعمول سلول‌ها مربوط می‌شود که باعث بروز سرطان می‌شود. در سرطان لثه، سلول‌های لثه بالا و پایین بیش از حد تقسیم می‌شوند. این نوع سرطان اغلب در آقایان و افراد مسن دیده می‌شود. مصرف دخانیات و به طور کلی دود تنباکو از جمله عوامل مهم سرطان لثه است. تشخیص زودرس این بیماری بسیار مهم است و در صورت تشخیص و درمان به موقع، امکان درمان موفقیت‌آمیز وجود دارد.

علت ورم لثه چیست؟

ورم لثه انواع مختلفی دارد که به دلایل متفاوتی ایجاد می‌شود، اما علت رایج آن عدم رعایت بهداشت شخصی است. لازم به ذکر است که ورم لثه ممکن است ناشی از پلاک باکتری، ویروس یا قارچی خاص باشد.
علت التهاب لثه تجمع پلاک باکتری بین و اطراف دندان‌ها است. اگر فرد از مسواک زدن و استفاده صحیح از نخ دندان غافل باشد، این پلاک‌ها به تدریج افزایش می‌یابند و منجر به تخریب بافت و ورم لثه می‌شوند. در مراحل پیشرفته، ممکن است شخص به طور کلی دندان‌های خود را از دست بدهد.

نکته پایانی در مورد انواع بیماری‌های لثه
درمان بیماری‌های لثه به طور کلی در حالتی که بیماری در مراحل اولیه خود قرار داشته باشد و پیشرفت زیادی نکرده باشد، نتایج بیشتر و موفقیت بیشتری را به همراه دارد. بنابراین، توجه به نشانه‌های بیماری لثه نیز بسیار حائز اهمیت است. زیرا اگر این نشانه‌ها نادیده گرفته شوند، عفونت و بیماری می‌تواند پیشرفت کند و به بخش‌های دیگر بدن آسیب برساند. در نتیجه، رعایت بهداشت دهان و دندان نه تنها مختص به دندان‌ها نیست، بلکه سلامت لثه‌ها نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است.