تروما دندان چیست؟ + بررسی ترومای دندان در کودکان و راه های پیشگیری از آن

تروما Trauma در حقیقت به معنای وارد شدن ضربه ناگهانی به دندان ها می باشد که نتیجه آن شکستن و آسیب دیدن دندان است . ترومای دندان می تواند منشا عوارض بیولوژیک و آسیب های جدی به دندان و هزینه های درمان آن باشد. در صورتی که تروماهای دندانی به موقع درمان نشوند و درمان به تعویق افتد درمان سخت تر خواهد شد و هزینه های درمان افزایش خواهد یافت لذا برای پیشگیری از چنین عواملی از به تعویق انداختن درمان اجتناب ورزید . دندان های کودکان بسیار ظریف و حساس است به همین دلیل والدین اغلب نگرانی های زیادی در این رابطه دارند. در این مقاله ترومای دندانی رابا سایر جزئیاتش بررسی خواهیم کرد.

---

فهرست مطالب

• تروما دندان چیست؟ چگونه ایجاد می شود؟
• معرفی انواع تروما دندان
• علت ترومای دندان کودک چیست؟
• علائم نشان دهنده ترومای دندان چیست؟
• عوارض تروما در کودکان چیست؟ 
• بررسی عوارض تروما دندان در بزرگسالان
• درمان ترومای دندان چگونه است؟ 
• بررسی انجام معاینات مختلف برای درمان تروما 
• رادیوگرافی پس از ایجاد ترومای دندان چگونه است؟
• نکات بسیار مهم هنگام رخ دادن ترومای دندانی چیست؟
• سخن پایانی و سوالان متداول

---

تروما دندان چیست؟ چگونه ایجاد می شود؟

ترومای دندان همان آسیب خفیف یا شدید به دندان است که باعث ایجاد عوارض مختلفی خواهد شد. این عوارض ممکن است در ادامه شدیدتر و شدیدتر شوند و حتی باعث عفونت های مختلف شوند. اما به طور کلی تروما یکی از نادرترین عوارض دندانی است؛ زیرا فقط در صورت ضربه و وارد شدن نیروی خارجی ایجاد می شود.

به طور کلی درمان تروما بهتر است در کوتاه ترین زمان ممکن انجام شود تا عوارض آن به کمترین میزان خود کاهش یابد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بهداشت دهان و دندان کودکان را بخوانید. تروماهای دندانی انواع مختلفی دارند. راه درمان تروما دندان توسط پزشک تشخیص داده می شود و پس از بررسی های مختلف، معاینات متنوع و همچنین عکسبرداری های رادیوگرافی، بهترین درمان برای تروما صادر خواهد شد.

تروما دندان هم در بزرگسالان و هم در کودکان می تواند دیده شود. اما در کودکان می تواند با درد بیشتر و همچنین عوارض غیرقابل جبران تر مشاهده شود. علاوه بر این، کودکان معمولاً مشغول بازی، دچار تروماهای مختلف می شوند؛ زیرا آنها مشغول به کاری هستند که تمرکزی برای مراقبت دندان های خود ندارند.

تروما دندان معمولاً غیر قابل پیش بینی است و یکباره اتفاق می افتد. این اتفاق ممکن است بر اثر یک ضربه خارجی توسط یک جسم یا افتادن فرد روی زمین و برخورد دندان به زمین رخ دهد. هرچه ضربه شدیدتر باشد، ترومای ایجاد شده با شدت بیشتری مشاهده خواهد شد. به تبع عوارضی که ترومای شدیدتر ایجاد می کند، بیشتر از یک ترومای خفیف است.

معرفی انواع تروما دندان

ترومای دندانی انواع مختلفی دارد که ممکن است پس از وارد شدن ضربه به دندان انواع علائم دیده شوند که نشان می دهند ترومای ایجاد شده از کدام نوع است. با توجه به شدت ضربه وارد شده، ممکن است دندان کمی لق شود یا جابجایی داشته باشد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله نکاتی ضروری دندانپزشکی کودکان را بخوانید. یا ممکن است شکسته شده و به صورت کامل از حفره دندان خارج شود.

به طور کلی هر یک از این تروماها نیاز به درمان سریع دارند. اما شناخت آن ها باعث می شود تا شما آرامش خود را نسبت به ضربه وارد شده، بیشتر حفظ کنید. انواع تروما دندان عبارتند از:

لق شدن دندان

از انواع ترومای خفیف است که ممکن است در اثر ضربات بسیار جزئی به دندان دیده شود. این نوع تروما هم در کودکان و هم در بزرگسالان مشاهده می شود. لق شدن دندان با توجه به تشخیص پزشک درمان خواهد شد. بنابراین بهتر است از درمان های خانگی و همچنین توصیه های غیرعلمی چشم پوشی کنید.

اگر دندان شما لق شود، بهتر است پس از آن هیچ غذایی تا قبل از مراجعه به پزشک میل نکنید. توصیه می شود کمی درون دهان را با آب سرد شستشو دهید. این کار باعث می شود تا هم درد ناشی از ضربه کاهش یابد و هم اگر جسم خارجی وارد محیط دندان شده باشد، توسط آب شسته شود. دندان لق شده هم باعث کاهش سلامت دهان و دندان شما می شود و هم ممکن است دردناک بوده و شما را اذیت کند. اما مشکل چندان خاصی ایجاد نخواهد کرد.

خروج کامل دندان از حفره

تروما دندان در شدیدترین حالت خود به این مرحله می رسد. گاهی اوقات ضربه با زاویه خاص و با شدت بسیار زیادی به دندان وارد می شود که باعث کنده شدن آن از درون حفره دندانی و جداشدن از ریشه به طور کامل می شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله دیپ بایت چیست؟ را بخوانید. این جدا شدن دندان در ادامه ممکن است هم باعث کاهش سلامت دهان و دندان شما شود و هم ایجاد انواع عفونت ها را در سریع ترین زمان ممکن باعث شود.

خروج دندان از حفره دهان با جدا شدن دندان از ریشه به صورت کامل اتفاق می افتد؛ به همین دلیل توصیه می کنیم پس از خارج شدن دندان، به سرعت دندان را درون آب سرد قرار دهید تا خشک نشود. همچنین سعی کنید به ریشه دندان خود دست نزنید. این کار ممکن است باعث بروز آسیب های جبران ناپذیری شود.

شکستگی دندان

شکستگی دندان به صورت موضعی شکل می گیرد؛ یعنی ممکن است از یک دندان مستطیل شکل بخشی از آن کنده شود. در شکستگی دندان معمولاً به ندرت اتفاق می افتد اما ممکن است باعث ایجاد عفونت و همچنین کاهش سیستم ایمنی محیط دهان برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها شود. شکسته شدن دندان علاوه بر مشکلات سلامت، باعث کاهش زیبایی دندان ها و در کنار هم قرار گرفتن آنها می شود.

معمولاً شکستگی دندان در دندان های پیشین فک رخ می دهد؛ زیرا اگر ضربه به دندان های پشتی وارد شود، بیشتر با مانع شدن لثه و لپ مواجه خواهد شد. اما در برخورد ضربه با دندان های پیشین، به دلیل نبود محافظ و همچنین مقاومت کم دندان در برابر ضربه، شکستگی با احتمال بیشتری رخ خواهد داد.

جابجایی دندان 

جابجایی دندان معمولاً درون حفره انجام می شود؛ این جابجایی ممکن است به اطراف و در جهات مختلف باشد. اما مهم این است که در این عارضه دندان به طور کامل از حفره خارج نمی شود.این عارضه ممکن است در صورت سهل انگاری در درمان به عوارض خیلی شدیدتری تبدیل شود؛ زیرا در آن دندان به صورت کامل کج می شود و ممکن است آسیب به لثه، محیط داخلی دهان و حتی زبان وارد شود. توصیه می شود پس از کج شدن یا جابجایی دندان، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

علت ترومای دندان کودک چیست؟

تروما که میتواند باعث شکستگی دندان کودک شود، به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. برای مثال معمول ترین دلایل ایجاد ترومای دندان کودکان، زمین خوردن آنها است.

همچنین هنگام بازی چه در مدرسه و چه در خانه، انجام ورزش ها و گاهی بحث و جدل با خواهر و برادر و یا دوستان، ممکن است ضربه ای ناگهانی و شدیدی به دندان کودک وارد شود. در این صورت مراجعه به دندانپزشک اطفال الزامی است چرا که اگر این تروما به موقع درمان نشود، میتواند درمان را سخت تر کند.

تروما در دندان های دائمی و شیری:

احتمال ایجاد تروما دندان در سنین مختلف در کودکان وجود دارد . تروما می تواند به هر دلیلی رخ دهد و کودکان بیشتر در معرض آن خواهند بود . عوامل بسیاری می تواند سبب بروز تروما در دندان کودکان شود، عواملی همچون بازیگوشی کودکان، ضربه خوردن در مدرسه، تصادفات، بازی کردن و … ممکن است رخ دهد .

تروما عارضه ای نیست که مربوط به بازه سنی خاصی شود زیرا این مورد در اثر حوادثی مانند تصادفات، وقایع ناخوش، ضربه و زمین خوردن کودک اتفاق می‌افتد. معمولا بازه سنی ۲ الی ۵ سالگی بسیار با این موضوع رو به رو می‌شویم زیرا اوج بازیگوشی کودکان است.

دندان های شیری به دلیل اینکه استحکام زیادی ندارند بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند . به طوری که بیش از بیست درصد کودکان زیر هفت سال سابقه تروما دندان های شیری داشته اند . به خاطر انجام فعالیت های ورزشی در پسران و افزایش تحرک پسران دو برابر دختران در معرض این صدمه قرار دارند . همچنین کودکان در فواصل سنی ۶ تا ۱۲ سالگی بیشتر در معرض تروما دندان قدامی قرار دارند .

علائم نشان دهنده ترومای دندان چیست؟

علائم بسیار مشخصی برای نشان داده شدن تروما دندان وجود دارند. این علائم ممکن است به مرور زمان باعث کاهش سلامت دهان و دندان شوند. پس بهتر است درمان آنها به سرعت انجام شود.به طور کلی پس از وارد شدن تروما به دندان، آسیب دیدگی در دندان به چند شکل ممکن است دیده شود:

• در برخی افراد تروما دندان به صورت تیرگی ظاهر می شود.
• در برخی دیگر به صورت خون مردگی در زیر لثه ممکن است مشاهده شود.
• در برخی دیگر از افراد نیز ممکن است ترومای دندانی باعث خون آلود شدن خود دندان شود.
• حال تصور کنید فردی دچار ترومای دندان شده است. در این حالت شاید دردی احساس نکند؛ پس می توان درد را از علائم قابل چشم پوشی در تروما محسوب کرد. اما ممکن است در برخی تروماها درد بسیار شدید باشد که مشاهده دیگر علایم نیاز هم نباشد!

هم در کودکان و هم در بزرگسالان، تروما دندان با علائم تقریباً مشابهی دیده می شود. همانگونه که آسیب های مختلف وارده به دندان که شامل کج شدگی و افتادگی و شکستگی می شود، می توان تشخیص تروما را با همان آسیب ها نیز به ثبت رساند.

عوارض تروما در کودکان چیست؟ 

تروما در کودکان معمولا با شکایت از درد همراه است. کودکان دندان های بسیار حساسی دارند و معمولاً دندان های شیری مقاومت کمتری نسبت به دندانهای دائمی دارند. در این دندان ها ممکن است تروما باعث جابجایی ریشه و کج شدن آن شود. پس ممکن است در ادامه، دندان دائمی و در آمدن آن با مشکل مواجه شود.از دیگر عوارض تروما می توان به بدخواب شدن کودک و همچنین ناله های ممتد در کودکان زیر سه سال اشاره کرد. البته این عوارض ممکن است در کودکان نسبت به نوع دندان و همچنین سن وی و ضربه وارد شده متفاوت باشد.

می توان عوارض تروما دندان در کودکان را با پیشگیری و درمان مناسب، به حداقل رساند. اما قصه آنجایی سخت می شود که بتوان کودکان را برای مراجعه به دندانپزشک راضی کرد. سعی کنید اگر کودک شما در سنی است که می تواند حرف های شما را بفهمد، با اهدای جایزه و یا صحبت های کودکانه، وی را قانع کنید که به سرعت به دندانپزشک مراجعه کند.

بررسی عوارض تروما دندان در بزرگسالان

تروما در بزرگسالان عوارض متنوعی می تواند داشته باشد. دندانی که دچار تروما شده است در بزرگسالان دائمی است و جایگزین کردن آن بدون اعمال جراحی و موارد مختلف مثل ایمپلنت غیر ممکن است.البته ممکن است دندان تروما دیده دچار لق شدگی یا شکستگی شده باشد. در این موارد می توان به صورت کاملاً ساده ولی دقیق، آسیب وارد شده را درمان کرد. عوارض تروما در بزرگسالان همانند عوارض تروما دندان در کودکان مشاهده می شود. البته کمی اختلاف بین این دو وجود دارد.

تروما در بزرگسالان هم با درد همراه است؛ ولی معمولاً افراد بزرگسال می توانند تصمیم بگیرند که به دندانپزشک مراجعه کنند و خودشان این کار را انجام خواهند داد. از طرفی تروما دندان در بزرگسالان ممکن است باعث ایجاد عفونت های مختلف و همچنین بیماریهای غیر قابل پیش بینی شود.

معمولاً بزرگسالان سلامت دهان و دندان کمتری نسبت به کودکان دارند؛ زیرا در طی سالیان سال استفاده از دندان ها، آسیب های مختلفی به آن وارد شده است و ممکن است رعایت سلامت دهان و دندان در بزرگسالان کمتر دیده شود. این باعث می شود ترومای دندان عوارض شدیدتری در بزرگسالان ایجاد کند.

درمان ترومای دندان چگونه است؟ 

درمان تروما در دندان با بررسی میزان شدت ضربه وارده، سن فرد، نوع دندان وی، سلامت دیگر دندان ها، سلامت دهان و همچنین زمان مراجعه پس از وارد شدن ضربه تعیین می شود. پزشک متخصص می تواند بیمار را در این راستا به خوبی همراهی کند.در ابتدا پرسش های مختلفی از فرد در خصوص ضربه وارد شده پرسیده خواهد شد. اگر توانایی صحبت کردن برای فرد مقدور نباشد، می توان از پرسشنامه هایی به صورت فرم استفاده کرد تا اطلاعات مورد نیاز توسط پزشک دریافت شود.

پس از آن که اطلاعات مورد نظر دریافت شد و پزشک تشخیص خود را انجام داد، ممکن است معاینات مختلف دیگری برای درمان تروما انجام شوند. علاوه بر این، ممکن است رادیوگرافی، عکسبرداری از دندان برای ارائه اطلاعات دقیق از ضربه وارد شده مورد نیاز باشد. به هر حال این پزشک است که تشخیص می دهد درمان به چه صورت و در چه مدت زمانی انجام شود.

بررسی انجام معاینات مختلف برای درمان تروما 

معاینات مختلف سرپایی و کلینیکی ممکن است برای درمان تروما انجام شوند. هر یک از این معاینات با اهداف مختلفی انجام می شوند که تعیین می شود ضربه وارد شده به چه حد به ریشه دندان، خود دندان و اعصاب متصل به آن آسیب وارد کرده است.بیمار در معاینات مختلف با توجه به زمان تعیین شده توسط پزشک، ممکن است هزینه های مختلفی را متقبل شود. اما تمام این هزینه ها برای یک درمان موفق و بدون مشکل ضروری است

رادیوگرافی پس از ایجاد ترومای دندان چگونه است؟

انجام رادیوگرافی پس از ایجاد ترومادندان می تواند کمک شایانی به پزشک برای تشخیص دقیق میزان شدت تروما بکند. پزشک می تواند پس از بررسی تصویر حاصل از عملیات رادیوگرافی، بهترین تشخیص را نسبت به نحوه درمان ارائه دهد.

می توان درمان های خانگی و پیشنهادات مختلف را برای انواع تروما مورد بررسی قرار داد. پزشک محترم پس از سالیان سال مطالعه و همچنین تجربه در این راستا، درمان مناسبی برای تروماهای مختلف که ممکن است در مراجعین وجود داشته باشد، ارائه خواهد کرد. پس ما نمی توانیم به هر منبعی برای درمان های خانگی یا پیشنهادات مختلف اعتماد کنیم.

نکات بسیار مهم هنگام رخ دادن ترومای دندانی چیست؟

نکات بسیار مهمی در خصوص درمان ترومای دندان وجود دارد. توصیه می کنیم بلافاصله پس از وارد شدن ضربه به دندان، نکات زیر را رعایت کنید:

• ابتدا آرامش خود را حفظ کرده و کار عجیبی انجام ندهید!
• می توانید از یک آینه کمک بگیرید تا دندان آسیب دیده را پیدا کنید.
• سپس قسمت تاج دندان را به صورت دو انگشتی گرفته و نگه دارید.
• اگر آسیب به دندان بسیار کم است هم باز به دندانپزشک مراجعه کنید. ممکن است برخی عوارض مخفی توسط ترومای درون دندان شما ایجاد شده باشد که به راحتی قابل رفع است.
• اگر دندان شما شکسته باشد، آن تکه را نیز نگه دارید. شاید بتوان در هنگام درمان از آن استفاده کرد.
• اگر دندان به صورت کامل جدا شده باشد، به هیچ عنوان به ریشه آن دست نزنید. ابتدا کمی صبر کرده و سپس درون دهان کمی آب سرد بریزید.
• اگر دندان لق شده باشد آن را تکان ندهید. همچنین سعی کنید پس از لق شدن دندان، هیچ غذایی میل نکنید.
• اگر خونریزی در لثه دارید، یک گاز استریل در قسمت دندان آسیب دیده قرار دهید تا خونریزی را کنترل کنید.
• می توانید از کمپرس سرد از بیرون دهان برای کاهش درد استفاده کنید.
• اگر دندان به طور کامل جدا شده باشد، پیشنهاد می کنیم آن را سرجای خود قرار ندهید. دندان را به صورت درون یک لیوان آب سرد قرار دهید و به پزشک مراجعه کنید.
• حداکثر تا ۳۰ دقیقه زمان دارید به پزشک مراجعه کنید. در این زمان، دندان آسیب چندانی نمی بیند و ترمیم آن می تواند راحت تر انجام شود.

سخن پایانی

شما در این مقاله با ترومای دندان آشنا شدید. همچنین از ترومای دندان کودکان آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارد آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول