بهداشت دهان و دندان
درباره بهداشت دهان و دندان
هداشت دهان و دندان نقش مهمی بر سلامت و تندرستی بدن ما دارد. عدم به کارگیری راه‌کارهای اصولی حفظ بهداشت دهان و دندان نه تنها به حفظ سلامت دندان و لثه آسیب وارد می‌کند، بلکه می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، سرطان و دیابت نیز تا حد زیادی افزایش دهد. آمارها نشان می‌دهد که بیشتر از ۹۰ درد افراد تا سن ۳۴ سالگی حداقل یک دندان خراب دارند و در ایالات‌متحده سالانه بیشتر از ۱۲۴ میلیارد دلار برای مراقبت‌های دهان و دندان هزینه می‌شود.
اگر دارای یک یا دو دندان پوسیده و دارای حفره هستید برای درمان آن اقدام کرده و باید بیشتر به مسائل بهداشت دهان مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن، عدم جویدن برخی مواد قندی و استفاده از شوینده‌های دهان، خود اهمیت دهید و اگر هنوز دندان‌درد را تجربه نکرده‌اید؛ بهتر است از این اتفاق پیشگیری نمایید. پیشگیری از آسیب دیدن دندان و بهداشت دهان اصولی کاملاً ساده دارد که در صورت رعایت کردن آنها هم از دندان‌های خود مراقبت کرده‌اید و هم دهان خود را از باکتری‌ها و خوراکی‌های جامانده در آن‌که باعث بدبویی دنان نیز می‌شود، پاک‌سازی می‌کنید و نتیجه آن لبخندی زیبا، دندان‌های سالم و پاکیزگی دهان هست.
بهداشت دهان و دندان چیست؟
بهداشت دهان و دندان یعنی انجام دادن روتین‌های سلامتی برای تمیز نگهداشتن دهان و دندانها. این شامل مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و همچنین مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک جهت معاینه و بررسی سلامت و وضعیت دندانها است. به‌علاوه اینکه بهداشت دهان و دندان یک مراقبت پیشگیرانه است. به این معنی که می‌توانید با رعایت کردن اصول آن جلوی بسیاری از خطرات و بیماری‌ها را بگیرید. از پوسیدگی دندانها گرفته تا بیماری لثه، خشکی دهان و حتی بوی بد دهان.
همچنین سلامت دهان با سلامت کلی ما در ارتباط مستقیم است. به‌عنوان مثال اگر که لثه‌های ما عفونت کنند، این عفونت از طریق جریان خون به دیگر بخش‌های بدن منتقل می‌شود و این اصلاً موضوع خوشایندی نیست. در نتیجه می‌توان گفت که حفظ سلامت دهان و دندانها بخش مهمی از سلامت کلی ما را در طولانی مدت تضمین می‌کند.
علت بیماری‌های دهان و دندان چیست؟
مشکلات مربوط به دهان و دندان معمولاً تجمع باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها در دهان می‌شوند. هر چند که مقدار کم این باکتری‌ها و ویروس‌ها بی‌ضرر است، اما عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و تشدید مشکلات دندان می‌تواند باکتری‌های تولید کننده اسید را در دهان افزایش دهد و مشکلات جدی‌تری را ایجاد کند. اسیدی شدن فضای دهان می‌تواند به مینای دندان آسیب وارد کند و حفره‌های دندانی را افزایش دهد. از دیگر فاکتورهایی که سلامت دندانها را در معرض خطر قرار می‌دهند می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- دیابت
- عفونت
- سیگار کشیدن
- رفلاکس اسید معده
- تغییرات هورمونی در زنان
- ژنتیک و سابقه بیماری در خانواده
- عادات نادرست و نامنظم مسواک زدن
- استفاده از برخی داروها که مقدار آب دهان را کاهش می‌دهند
- رژیم غذایی نامناسب که حاوی مقادیر زیادی نوشیدنی و غذاهای اسیدی است
- و …
اصول رعایت بهداشت دهان و دندان
بهداشت دهان و دندان اصولی دارد که رعایت کردن آن باعث جلوگیری از پوسیدگی دندانها و ناراحتی‌های پیرامون آن می‌شود. این اصول شامل:
- مسواک زدن
گاهی پیش‌آمده که شما به‌طور مرتب از مسواک استفاده می‌کنید و به مسواک زدن اهمیت می‌دهید؛ اما بازهم بعد از مدتی به دندان‌های شما آسیب واردشده و یا دهان شما بد بو است و احساس می‌کنید که آن‌طور که باید دندان‌های شما تمیزنشده‌اند و این نشان‌دهنده این است که شما زحمت مسواک زدن را کشیده‌اید؛ اما این کار را به‌درستی و با اصول مناسب انجام نداده‌اید؛ درمسواکردن به نکات زیر دقت فرمایید:
- همیشه قبل از مسواک زدندهان خود را خیس کنید.
- از سالم بودن مسواک و موهای مسواک خود مطمئن باشید
- مسواک شما زیاد نرم و یا خیلی سفت نباشد
- در هنگام مسواک زدن، باید مسواک را روی سطح جونده دندان‌های خود به‌صورت رفت و برگشتی حرکت داده و در سطوح خارجی با زاویه‌ای ۴۵ درجه نسبت به لثه خود مسواک را دست بگیرید.
- هرگز سطوح داخلی دندان‌های خود را فراموش نکنید
- حتماً روی سطح زبان خود را نیز با مسواک کشیدن روی آن، تمیز کنید.
- مدت‌زمان استاندارد برای مسواک زدن بین ۲ الی ۵ دقیقه است
- هیچ‌گاه مسواک را روی دندان‌های خود فشار ندهید؛ زیرا این کار باعث عقب رفتن لثه‌ها و بالا رفتن حساسیت دندانها خواهد شد.
- بعد از مسواک زدن حتماً به‌خوبی مسواک خود را تمیز بشویید و درجایی خشک نگهداری کنید
- از خمیردندان‌های حاوی فلوراید استفاده فرمایید
- نخ دندان یکی از مهم‌ترین اصول بهداشت دهان و دندان
یکی از مهم‌ترین اصولی که می‌تواند بسیار در بهداشت دهان و دندان شما مؤثر باشد، استفاده صحیح از نخ دندان است که البته زیاد توجه خاصی به آن نمی‌شود؛ بین دندانها محل مناسبی است برای باقی ماندن مواد غذایی و بعدازآن رشد انواع باکتری که با فعالیت این باکتری‌ها اسیدی تولید می‌شود که روی دندانها و بوی دهان بسیار تأثیر بدی دارد و می‌تواند در سطح دندانها حفره‌هایی را ایجاد نماید. شما با استفاده از نخ دندان بعد از هر وعده غذایی و یا در پایان روز، می‌توانید از این اثرات مخرب و از پوسیدگی دندان‌های خود جلوگیری نمایید.
- استفاده از دهان‌شوی، به‌طور مدام باعث آسیب می‌شود
استفاده زیاد از دهان‌شوی‌ها می‌تواند بزاق دهان را خشک نماید. بزاق دهان به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده می‌تواند به‌طور طبیعی انواع باکتری‌های و آلودگی‌های دهان را از بین برده و همچنین مرطوب بودن دهان از بوی بد آن جلوگیری می‌کند، پس به یاد داشته باشید که استفاده بیش‌ازحد از دهان‌شوی نه‌تنها برای بهداشت دهان و دندانها مفید نیست؛ بلکه می‌تواند باعث آسیب به دندان‌های شما شود، پس توصیه می‌شود که تنها هفته‌ای دو بار از دهان‌شوی برای بهداشت دهان و دندان خود استفاده نمایید.
مواد غذایی مفید برای بهداشت دهان و دندان
غذاهایی که در طول روز می‌خوریم، به طور مستقیم روی سلامت بدن از جمله سلامت دندانها تاثیر می‌گذارند. مصرف تمام میوه‌ها و مواد غذایی برای حفظ سلامت عمومی بدن لازم است. اما برخی از خوراکی‌ها برای بهداشت دهان و دندان فایده بیشتری دارند.
برخی از این خوراکی‌ها عبارتند از:
- خوراکی‌های غنی از کلسیم مانند ماست، پنیر، غذاهای دریایی، شیر، بادام و توفو.
- مواد غذایی غنی از فسفر شامل آجیل‌ها، تخم کدو، تخمه آفتابگردان، توفو، آب گوشت، گوشت قرمز، گوشت مرغ و ماهی.
- خوراکی‌های ترد مثل هویج، کرفس، سیب، خیار و هویج که جویدن آنها ترشح بزاق را افزایش داده و مانند سمباده عمل می‌کنند.
- خوراکی‌های غنی از ویتامین D مثل ماهی و زرده تخم مرغ.
- غذاهای سرشار از ویتامین C شامل مرکبات، پرتقال، نارنگی، توت فرنگی، کلم بروکلی و فلفل دلمه‌ای.
- غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان مانند توت فرنگی، انگور، کشمش، آجیل‌ها و حبوبات به خصوص لوبیا.
- خوراکی‌های حاوی مواد پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک، کلم ترش و چای کامبوچا.
- خوراکی‌های غنی از آرژینین، پلی‌فنل و آنتوسیانین مثل گیلاس، توت، کاکائو، آلو، بادمجان، انگور، گوشت، آجیل و سویا.