همه چیز درباره دندانپزشکی کودکان و اطفال

دندانپزشکی اطفال، بخشی از دندان‌پزشکی است که به مراقبت و درمان دندان‌ها و مشکلات دهانی کودکان اختصاص دارد. اصطلاح دندان‌ پزشکی کودکان به‌ طور عمومی به درمان مشکلات دندانی کودکان از زمان پدید آمدن دندان‌های اولیه تا زمان رشد و تکامل دندان‌های دائمی اطلاق می‌شود. متخصصین دندان‌پزشکی، پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه دندان‌پزشکی، آموزش‌های تکمیلی در زمینه‌های مرتبط با مراقبت از دندان‌های کودکان و تجربیات کاری در این حوزه را کسب می‌کنند. برخی از وظایف متخصصین دندان ‌پزشکی اطفال عبارتند از:

• بررسی و تشخیص مشکلات دندانی کودکان: این شامل بررسی دندان‌های شیری و دائمی، تشخیص خرابی، عفونت و سایر مشکلات مرتبط با دندان‌ها و لثه‌ می‌شود.
• ترمیم‌ دندان: ترمیم دندان شامل جراحی های کوچک، پر کردن دندان‌ها و قرار دادن پوشش‌های محافظ برای دندان‌ها (مثل سد لثه) است.
• مراقبت‌ و پیشگیری: این بخش آموزش بهداشت دهان و دندان، مسواک زدن، کنترل ترس و اضطراب کودکان نسبت به ملاقات با دندان‌پزشک و مراقبت‌های مناسب برای جلوگیری از بیماری‌های دهان و دندان را شامل می‌شود.
• درمان ارتودنسی: ارتودنسی دندان شامل اصلاح مشکلات دندان، دندان های جلو آمده، فرسایش دندان‌ها و مشکلات دیگری از این دست می‌شود.

همچنین، متخصصان دندان‌پزشکی اطفال باید با تکنیک‌های خاص و مهارت‌های ارتباطی مناسب با کودکان آشنا باشند، زیرا کودکان ممکن است اضطراب و نگرانی داشته باشند و برخورد صحیح و مهربانانه می‌تواند تجربه‌ی مثبت‌تری را در ذهن آن‌ها ایجاد کند.

دندانپزشکی کودکان چیست؟

دندانپزشکی کودکان یک رشته تخصصی از دندانپزشکی است که بر سلامت دهان و دندان و مراقبت از دندان نوزادان، کودکان و نوجوانان تمرکز دارد. این شاخه دندانپزشکی شامل پیشگیری، تشخیص و درمان مشکلات دندانی خاص این گروه سنی است. دندانپزشکان اطفال تحت آموزش های اضافی فراتر از دندانپزشکی عمومی قرار می گیرند تا در مدیریت نیازها و رفتارهای منحصر به فرد دندانی کودکان مهارت پیدا کنند.

دندانپزشکی اطفال طیف وسیعی از خدمات را شامل می شود، از جمله معاینات منظم دندانپزشکی، مراقبت های پیشگیرانه (مانند جرمگیری کردن دندان، درمان های فلوراید، و سیلانت ها)، تشخیص و درمان زودهنگام پوسیدگی دندان، مدیریت فوریت های دندانی، راهنمایی در مورد اقدامات بهداشتی مناسب دهان و دندان. ارزیابی ارتودنسی و آموزش تغذیه و عادات بهداشت دهان و دندان.

دندانپزشکان اطفال همچنین نقش مهمی در رسیدگی به اضطراب های دندانی کودکان و ایجاد یک تجربه دندانپزشکی راحت و مثبت دارند. آنها اغلب از تکنیک‌های دوستدار کودک، استراتژی‌های مدیریت رفتار و محیطی دلپذیر استفاده می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که کودکان در طول ملاقات‌های دندانپزشکی احساس راحتی می‌کنند.

نقش دندانپزشکی کودکان دقیقا چیست؟

مراقبت از دندانهای کودکان وظیفه متخصصین دندانپزشکی اطفال می باشد. اکثر کودکان و اطفال، قادر به همکاری و صبر در پروسه درمان دندان نیستند. به همین علت دندانپزشکان کودکان می دانند که چگونه آنها را با روشهایی که باعث راحتی آنها است، معاینه و معالجه کنند. علاوه بر این دندانپزشکان اطفال با استفاده از تجهیزات ویژه ای که دارند می توانند به درمان و معالجه کودکان بپردازند.

یک دندانپزشک کودک طیف وسیعی از گزینه های درمانی و همچنین تخصص و آموزشهای لازم را برای مراقبت از دندان، لثه و دهان فرزند شما را دارا می باشد. وقتی یک دندانپزشک کودک به شما می گوید که فرزند شما احتیاج به معاینه دارد، می توانید اطمینان حاصل کنید که بهترین مراقبت های درمانی را دریافت خواهید کرد.

یک کلینیک دندانپزشکی کودکان دقیقا چه خدماتی را ارائه می کند؟

در ادامه برخی از مهمترین خدماتی که بهترین کلینیک های دندانپزشکی کودکان و اطفال ارائه می دهند را اشاره می کنیم:

آموزش تخصصی مسواک زدن و نحوه مراقبت از دندان ها به کودکان

اینکه چطور در سنین مختلف کودک را برای مسواک زدن آماده کنید, چگونه کودک را تشویق به مراقبت از دندان هایش کنید ,  از چه نوع مسواکی و خمیر دندانی استفاده کنیدو…در مقاله آموزش مسواک زدن به کودکان بیان می شود.

مراقبت های پیشگیرانه

مراقبت هایی از جمله استفاده از تمیز کننده ها خصوصا فلوراید و توصیه های لازم مربوط به تغذیه و رژیم غذایی. آشنایی با فلوراید تراپی اطفال , خمیر دندان های حاوی فلوراید , ژل ها و دهان شویه های حاوی فلوراید و آدامس های فلوراید دار و… در کلینک های دندانپزشکی ارائه می شود.

تشخیص زود هنگام حفره دندانی

حفره های دندانی سوراخ هایی هستند که به دنبال پوسیدگی در دندان ایجاد می شود. علامت اصلی حفره دندان، سوراخ در دندان است. اما گاهی ممکن است این عارضه با هیچ نوع علائمی همراه نباشد. پس تشخیص به موقع می تواند از مشکلات دیگر جلوگیری کند.

مشاوره دندانپزشکی کودکان

مشاوره های مختلفی در کلینیک های تخصصی دندانپزشکی کودکان ارائه می شود، از جمله:

• عادت های نوزادان و کودکان در زمینه استفاده از پستانک و انگشت شصت
• تشخیص شرایط دهان و دندان برای مقابله با بیماری هایی مانند دیابت، نقص مادرزادی قلب، آسم، تب یونجه و اختلالات بیش فعالی
• مراقبت از آسیب های دندانپزشکی مانند شکستگی یا جابجا شدن دندان ها
• و …

درمان پوسیدگی دندان در کودکان

• ظرف شش ماه بعد از رویش اولین دندان کودک ، جهت معاینه و دریافت اطلاعات و مشاوره های بهداشتی مناسب ، نوزاد خود را نزد دندانپزشکی متخصص کودکان ببرید.
• دندان های نوزادتان را زمان رویش آنها تا حدود  ۱.۵سالگی ، شب ها قبل از خواب با استفاده از یک پارچه یا گاز استریل ، یا مسواک های انگشتی تمیز کنید.
• در صورتی که کودک عادت کرده مکررا شیر بخورد ، سعی کنید به تدریج تعداد دفعات شیرخوردن را کاهش دهید و بعد از هربار شیردهی به کودک آب بخورانید تا اضافات شیر از روی دندان ها پاک شود.
• برنامه زمانی منظمی برای وعده های غذایی اصلی کودک و نیز میان وعده ها طرح ریزی  کنید و تعداد میان وعده ها را به حداقل برسانید.

پر کردن دندان در کودکان

پرکردن دندان‌ ها از پرکاربرد ترین روش‌ های ترمیم دندان است. پرکردن دندان‌ ها هم بر روی دندان‌ های شیری و هم دندان ‌های دائمی کودکان قابل انجام است. دندان ها ممکن است به علت پوسیدگی ، شکستگی و بعد از عصب کشی پر شوند. پرکردن دندان ‌ها را می‌توان به سه روش انجام داد: پرکردن دندان‌ ها با متد کامپوزیتی , پرکردن با مواد سفیدرنگ و پرکردن دندان با آمالگام. مواد کامپوزیتی زیبایی بیشتری دارند در حالی که آمالگام بسیار قوی‌تر است.

 طی پروسه‌ی اولیه‌ی بی‌حس کردن دندان ، ممکن است کودک احساس کند که آب سرد روی دندان او اسپری می‌شود و سپس فشار کوچکی را احساس کند. اما در مجموع ، کل فرآیند پر کردن دندان تقریبا سریع و بدون درد انجام می‌شود.

عصب کشی دندان کودکان

مواجه شدن با اولین دندان کودک پس از پشت سر گذاشتن تمام بدخلقی ها و بی اشتهایی ها و شب بیداری های او برای همه پدر و مادر ها زیبا و دلنشین است. اما مهم تر از همه مسئولیت های جدیدی هستند که برای  والدین به همراه دارد. اگر متوجه شدید که کودک دندان درد دارد و بی قراری می کند و مسکن و دارو های بی حسی هم اثری روی دندان کودک ندارد, در این مواقع معمولا عصب دندان دچار مشکل شده و بهتر است زودتر به کلینیک دندانپزشکی کودکان مراجعه شود.

اگر دندان ‌های شیری صدمه ببینند یا پوسیدگی تا ریشه‌ دندان‌ های شیری پیش رفته باشد ، عصب ‌کشی انجام می شود. هدف از عصب ‌کشی دندان شیری حفظ دندان , استخوان و بافت لثه اطراف آن است. در این درمان دندان و اطراف آن به طور موضعی بی‌حس می‌شود تا کودک کم ترین دردی را حین درمان حس نکند. از آنجایی که در درمان ریشه دندان برشی ایجاد نمی‌شود ، لازم نیست هنگام مسواک زدن و نخ کشیدن پس از عصب‌کشی نگران باشید. کودک می تواند طبق معمول مسواک بزند و دندان ها را نخ بکشد.

درمان دندانپزشکی کودکان با بیهوشی و آرام بخشی

متخصصین کلینیک دندانپزشکی اطفال ممکن است برای کاهش استرس کودک و ایجاد محیطی آرام , نیاز به بیهوشی داشته باشند.

سن کم، ناتوانی‌های جسمی و ذهنی و یا اضطراب‌های شدید و کنترل نشده ناشی از صدا هایی که از تجهیزات دندانپزشکی که کودکان می‌شنوند و یا فشاری که بر اثر کار دندانپزشک احساس می‌کنند، می‌تواند کودکان را عصبی و نگران کند. این ترس نیز سبب عدم همکاری کودک در مراحل درمان می‌شود و درنتیجه درمان ناقص و بی‌کیفیت خواهد بود.

فیشور سیلانت در دندانپزشکی کودکان

فیشورسیلانت موادی تقریبا همرنگ دندان است که با مسدود کردن شیارها مانع شروع پوسیدگی از این ناحیه می شود. این کار در واقع یک درمان پیشگیرانه است. مهم ترین دندان هایی که استفاده از فیشور سیلانت برای آن ها توصیه می شود دندان های آسیای بزرگ اول و دوم می باشد.

با توجه به این که دندان آسیای اول دایمی در سن  ۶-۷ سالگی و دندان شماره ۷ یا آسیای دوم دائمی در حدود ۱۲ سالگی در دهان کودک رویش می یابد ، بهترین زمان انجام فیشور سیلنت برای دندان ششم سن ۶ تا ۷ سالگی و برای دندان هفت ۱۲ تا ۱۳ سالگی است.

روکش دندان اطفال

اگر دندان شیری کودکان به شدت دچار پوسیدگی شده باشد و یا عصب کشی شده باشد , دندانپزشک کودکان اقدام به روکش دندان با روکش های پیش ساخته می کند.  این روکش ها برای پوشاندن و حفاظت دندان ها قرار داده می شود. آن ها پیش ساخته ، فلزی , ماندگاری بالا و پوشش کامل دندان را دارند.

فلوراید تراپی دندان کودکان

فلوراید یک ماده معدنی است که در طبیعت و در بسیاری از مواد غذایی مانند چای، آب، غذا های دریایی ، انواع سبزی و… وجود دارد. حتی اگر کودکی پوسیدگی دندان نداشته باشد , فلوراید موضعی به عنوان وسیله ای برای افزایش مقدار فلوراید مینای دندان تازه رویش یافته و افزایش مقاومت این دندان‌ها در برابر پوسیدگی توصیه می‌شود.

 فلوراید تراپی در مطب دندان‌پزشکی با انواع مختلف فلوراید که می‌تواند به‌صورت ژل ، کف یا موادی به نام وارنیش دندان باشد، انجام می‌گیرد. انجام این کار نیازی به بی‌حسی دندان‌پزشکی ندارد و برای کودک دردناک نیست.

ارتودنسی دندان کودکان

نحوه نگهداری و مراقبت از دندان‌ های شیری در سنین کودکی ، تاثیر بسیار زیادی بر روی رویش دندان های دائمی می‌گذارد. برای همین کودکان باید به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنند تا مشکلات مربوط به دندان‌های آن‌ها برطرف شود و برای داشتن دندان های دائمی سالم و خوش‌فرم آماده شوند.

 اگر مشکلات خاصی مثل کج بودن دندان یا عدم هماهنگی در تراز دندان‌ های کودک وجود داشته باشد ، دندانپزشک باید برای رفع آن اقداماتی را انجام دهد. بیشتر بچه ‌ها درمان فعال ارتودنسی را بین سنین ۹ تا ۱۴ سالگی شروع می‌کنند. ارتودنتیست ها توصیه می‌کنند در حالی که فرزند شما هنوز در حال رشد است ، مشکلات دندانی آن ها را اصلاح کنید. زیرا پس از به اتمام رسیدن سن رشد و بالغ شدن آن ها ، پروسه های درمانی ارتودنسی ممکن است طولانی تر و پرهزینه تر باشد.

کشیدن دندان شیری کودک

ریشه‌ دندان شیری کودکان عموما کوتاه است و تحلیل می‌رود و کشیدن آن دشوار نیست. درد یا ناراحتی حاصل از کشیدن آن هم بسیار کم است. اما , با این حال می‌تواند برای کودک ترسناک باشد ، چرا که نمی‌داند باید انتظار چه چیزی را داشته باشد و غالبا نگران تحمل درد است. حتما به خاطر داشته باشید که بعد از کشیدن دندان شیری موارد زیر را رعایت کنید.

حداقل به مدت ۳۰ دقیقه گاز استریل را در ناحیه دندان کشیده شده فشار دهید. کودک نباید گاز را بجود. گاز استریل نباید زودتر از ۳۰ دقیقه برداشته شود چون باعث باز شدن لخته خونی می شود.

مدیریت تروما یا ضربه به دندان های شیری کودک

ضربه به دندان شیری کودک ممکن است از چشمان شما پنهان بماند. بنابراین مراقب باشید که اگر کودک شما در حین بازی یا راه رفتن دچار آسیب در ناحیه فک و صورت شد حتما دندان های شیری کودک را بررسی کنید و مراقب تغییر رنگ و یا جا به جایی و لق شدن دندان کودک خود باشید. گاها ممکن است دندان بیافتد، در این مواقع دندان را در یک فنجان شیر بگذارید و کودک را به دندانپزشکی شبانه روزی برسانید.

تجویز و نصب فضا نگهدار دندان در کودکان

فضا نگهدار یک اصطلاح کلی برای هر نوع وسیله ای است که بعد از کشیدن دندان طراحی می شود تا فضای دندان کشیده شده را حفظ و از حرکت دندان های مجاور جلوگیری کند. دندانپزشکان به گروهی از کودکان که دندان های شیری آن ها زودتر افتاده و یا دندان های دائمی‌شان دیرتر رشد کرده اند ، استفاده از فضا نگهدار را تا زمانی که شکاف های موجود در دهان آن ها با دندان های دائمی پر شود ، توصیه می­کنند.