اگر دندان شیری فرزند دلبندتان بهر دلیلی زودتر از موعد کشیده شود، ممکن است مسیر هدایت دندان‌های اصلی که هنوز نروییده‌اند تغیر یابد. در اینصورت کودک در بزرگسالی با مشکلاتی چون کجی و بهم‌ریختگی دندان‌ها مواجه خواهد بود. آیا شما در چنین وضعیتی قرار گرفته‌اید؟ در این مقاله درباره فضا نگهدار دندان می‌خوانیم و با راه حل این معضل آشنا خواهیم شد. واجب است والدین با تولد کودکشان، بیشتر با درمان‌های پیشگیرانه و مراقبتی در حیطه‌ی دندانپزشکی کودکان آشنا شوند. تا پایان با ما همراه باشید.
فهرست مطالب:
- فضا نگهدار دندان شیری چیست؟
- انواع فضا نگهدار دندان را بشناسیم
- انواع فضا نگهدار ثابت دندان
- دلایل زود از دست دادن دندان شیری در کودکان چیست؟
- روش جاگذاری فضانگهدارنده توسط دندانپزشک
- قیمت فضا نگهدار دندان کودک
- مدت زمان استفاده از فضا نگهدار
- جایگزین مناسب برای فضا نگهدار دندان چیست؟
- سخن پایانی
- سوالات متداول
فضا نگهدار دندان شیری چیست؟
دندان‌های شیری در رشد و استحکام دندان‌های دائمی، استخوان فک و ماهیچه‌های دهان اهمیت بسیاری دارند. آن‌ها کمک می‌کنند تا بعد از افتادن، دندان دائمی زیرین در محل خود قرار گیرد.
هنگامیکه یک دندان شیری زودتر از موعد می‌افتد، اگر فضای خالی ایجاد شده بین دو دندان به درستی حفظ نشود، ممکن است دندان‌های دو طرف آن شروع به حرکت به سمت داخل فضای خالی نمایند. در این صورت فضای کافی برای رویش دندان دائمی زیرین در آن محل وجود نخواهد داشت. این اتفاق باعث انحراف و کج شدن دندان دائمی می‌شود.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: درباره قیمت براکت دندان
فضانگهدارنده یک وسیله مخصوص از جنس فلز (استیل ضد زنگ) یا آکریل (نوعی پلاستیک) است. این وسیله توسط دندانپزشک یا ارتودنتیست به صورت اختصاصی برای فرد مورد نظر ساخته می‌شود. این وسیله میتواند به صورت ثابت در دهان کار گذاشته می‌شود. نوع متحرک آن نیز وجود دارد که درصورت لزوم میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
هدف اصلی این آن باز نگهداشتن فضای خالی بین دو دندان است. تا دندان دائمی زیرین بتواند در محل صحیح خود جوانه زده و رویش نماید. برخی از کودکان دچار دندان درد در کودکی می شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید روی قسمت رنگی کلیک کنید.
انواع فضا نگهدار دندان را بشناسیم
فضا نگهدارنده دندان به ۲ نوع ثابت و متحرک تقسیم می شود.
۱- فضا نگهدار متحرک چیست
فضا نگهدارنده دندان متحرک و مانند پلاکهای متحرک ارتودنسی هستند که کودک باید ۱۴ ساعت در شبانه روز در دهان خود گذاشته و بعد از خوردن غذا پلاک را از دهان خارج کرده و آنرا بشوید. زمانی هم که از پلاک استفاده نمی شود حتماً باید داخل ظرف آب گذاشته شود تا تغییراتی در ابعاد پلاک ایجاد نشود.برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله لیست مواد دندانپزشکی را بخوانید.
نگهدارنده های متحرک از آکریلیک ساخته شده اند و از دندان های مصنوعی یا بلوک های مواد دندانی برای نگه داشتن فضاهای باز استفاده می شود. این دستگاه در یک کودکان بزرگ تر بهتر کار می کند، چرا که می تواند دستگاه را خارج کند و آن را تمیز کرده و از آن مراقبت کند. نگهدارنده هاى متحرک تکه اى برای کودکانى که چند دندان ندارند ، مناسب هستند.
۲- فضانگهدارنده ثابت کدام است
فضا نگهدارنده دندان ثابت با چسبهای مخصوص دندانپزشکی به دندان کودک چسبیده و جابجا نمیشود. این نگهدارنده ها برای بچه های کوچکتر یا کسانی که دندان عقبی خود را از دست داده اند مناسب تر هستند. نگهدارنده هاى یک طرفه در یک طرف ثابت می شوند، در حالی که نگهدارنده هاى دو طرف در هر دو طرف ثابت می شوند.
آن‌ها می‌توانند بر روی فک بالا یا پایین نصب شوند. تا حفره ى دندان های جلو یا عقب را بپوشانند. نگهدارنده اى که دندانپزشک شما توصیه می کند بستگی به تعداد و محل دندان های افتاده دارد.این مقاله را مطالعه کنید: دندانپزشک تجربی چیست
انواع فضا نگهدار ثابت دندان
فضا نگهدارنده هاى ثابت بسته به کاربرد و وضعیت دندان‌ها، خود انواع مختلفی دارند. در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
فضا نگهدار دندان بند و لوپ(crown and loop)
از سیم فولادی ضد زنگ تشکیل شده است، توسط باند ارتودنسی نگه داشته مى شود که اجازه می دهد دندان دائمی بدون انسداد رشد کند.
زمانی از آن استفاده می شود که یک یا چند دندان آسیا نوزاد در یک قوس دندانى از بین رفته باشد.
قوس نگهدارنده زبانی(Lingual holding arch)
از این نگهدارنده برای حفظ فضای دندان های پشتى در دو طرف استفاده می شود.
قوس ترانسپلاتال(Transpalatal arch)
روی فک فوقانی نصب مى شود تا فضا را در هر دو طرف قوس دندان حفظ کند و به وسیله ى سیم به دندان های مجاور متصل شود.
فضا نگهدار distal shoe
این دستگاه ثابت بر روی دندان آسیا اول نوزاد نصب مى شود. هنگامی که دندان شیرى مى افتد، فضا را برای اولین مولر دائمی حفظ می کند.
دلایل زود از دست دادن دندان شیری در کودکان چیست؟
دلایل گوناگونی برای زود افتادن دندان‌های شیری وجود دارد، مثلا دندان قروچه در کودکان میتواند یکی از عوامل آن باشد. همچنین از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- ضربه دیدن دندان و افتادن آن در اثر زمین خوردن یا تصادف
- کشیده شدن دندان به دلیل پوسیدگی شدید
- ابتلا به بیماری‌های خونی ، اختلال‌های متابولیسم یا دیگر بیماری‌ها یا عارضه‌های منجر به زود افتادن دندان
روش جاگذاری فضانگهدارنده توسط دندانپزشک
- قرار دادن فضا نگهدار بند و لوپ ساده است . از دندان‌های کودک قالب گرفته می‌شود و مدل به دست آمده برای تهیه این فضا نگهدار دو بخشی به لابراتوار فرستاده می‌شود.
- یک بخش بند است که دور دندان پشت دندان غائب قرار می‌گیرد ، بخش دیگر لوپ یا بریسی است که روی لثه‌ی دندان غائب و دندان جلویی قرار می‌گیرد.
- بند چسبانده شده روی دندان از حرکت کردن دندان به سمت فضای خالی دندان غائب جلوگیری می‌کند و فضای کافی را برای درآمدن دندان دائمی در موقعیت مناسب حفظ می‌کند.
- دندانپزشک اطفال وضعیت فضا نگهدار و دندان‌ها را در جلسات چک‌آپ بررسی می‌کنند. فضانگهدارنده را پس از دیده شدن دندان دائمی و بیرون زدن آن از لثه درمی‌آورند. قابل ذکر است چنانچه دندان شیری کودک دچار پوسیدگی شود، دندانپزشک تا حد امکان از کشیدن آن اجتناب می‌نماید. زیرا به دلایلی که قبل از این عنوان شد میتواند مسیر دندان‌های دائمی را منحرف نماید. در این صورت از روکش دندان شیری کودکان استفاده می‌شود. اگر مایلید درباره آن بیشتر بخوانید، لینک آبی را دنبال کنید.
قیمت فضا نگهدار دندان کودک
هزینه استفاده از این دستگاه به عوامل زیر بستگی دارد:
- نوع فضا نگهدارنده
- یک طرفه یا دو طرفه بودن آن
- محل انجام اعمال دندانپزشکی
- تبحیر پزشک
- نوع بیمه
البته باید خاطر نشان کنیم که هزینه استفاده از دستگاه فضا نگهدارنده بسیار کمتر از ارتودنسی است و در واقع استفاده از فضا نگهدارنده ها می تواند احتمال نیاز به ارتودنسی در آینده را بسیار کمتر بنماید. در ادامه نرخ انواع فضا نگهدار در سال ۱۴۰۱ را خواهیم دید:
نگهداری از فضا نگهدار دندان کودکان
- بهتر است از مصرف شیرینی جات، شکلات های چسبناک توسط کودک خودداری شود. یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از خرابی و پوسیدگی دندان کودکان، فیشورسیلانت دندان کودکان است. درباره این روش پیشگیرانه بشیتر بخوانید.
- کودک نباید با زبان خود یا انگشت به فضا نگهدارنده دندان فشار وارد کند و یا آن را تکان دهد.
- ازخوردن خوراکی های سفت مثل انجیر خشک و دانه های انار و … خودداری شود.
- بهداشت دهان و فضا نگهدار به خوبی رعایت شود که این رعایت بهداشت نیازمند رسیدگی والدین به تمیز کردن فضا نگهدار می باشد.
- معاینات منظم دندانپزشکی برای چک کردن فضا نگهدارنده دندان الزامی است.
مدت زمان استفاده از فضا نگهدار
مدت زمان استفاده از فضا نگهدارنده ها می تواند بسته به شرایط دندان ها و البته نوع فضا نگهدارنده و دلیل استفاده از آن ها متفاوت باشد. برای مثال اگر از فضا نگهدارنده برای نگهداری فضای مناسب دندان های دائمی استفاده شود، تا زمانی که دندان دائمی رشد نکرده، فضا نگهدارنده باید در محل خود باقی بماند. باید صبر و حوصله داشته باشید تا نتیجه ی نهایی استفاده از این وسیله را ببینید. استفاده ی نصفه و نیمه از فضا نگهدارنده، عملا فرقی با عدم استفاده از آن نخواهد داشت.
جایگزین مناسب برای فضا نگهدار دندان چیست؟
اگر کودک چند دندان نداشته باشد، می‌توان به جای فضا نگهدارنده از دندان مصنوعی تکه‌ای استفاده کرد. کیست دندان یکی از مشکلاتی است که معمولا برای افراد پیش می‌آید. برای درمان آن لازم است که به دندانپزشک مراجعه شود.
دندان مصنوعی وسیله‌ای متحرک است که کودک تا زمان درآمدن دندان‌های دائمی از آن به عنوان جایگزین دندان‌های غائب استفاده می‌کند.
سخن پایانی
در این نوشتار درباره فضانگهدارنده دندان سخن گفتیم. دانستیم که این وسیله به نوعی درمانی پیشگیرانه و موثر در کودکان محسوب می‌شود. به خاطر داشته باشید اگر به مشکلات دهان و دندان کودکان زودتر رسیدگی شود، گریبان‌گیر درمان‌های سخت و پرهزینه در بزرگسالی نخواهند شد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
در روز های ابتدایی که فضا نگهدار در دهان قرار داده می شود، امکان دارد تا کمی سبب تحریک زبان و دندان ها شود. شاید دندان های جلویی که بیشتر در معرض برخورد با سیم قرار دارند، بیشتر درد بگیرند. اما جای نگرانی وجود نداشته و این احساس درد طبیعی می باشد و به مرور زمان کاهش و پایان می یابد. در صورتی که فرزند شما تحمل این میزان درد و ناراحتی اندک را نیز نداشت، می توانید با مشورت دندانپزشک از دارو های مسکن استفاده داشته باشید.
فضا نگه دارنده ها ، عوارضی برای کودکان به همراه ندارند ، تنها ممکن است کودک در روزهای اول به آن عادت نداشته باشد که به مرور زمان به آن عادت خواهد کرد.
دستگاه های فضا نگهدار نوعی ابزار پسیو هستند، یعنی این که سبب حرکت کردن دندان ها نمی شوند. بنابراین به دندان ها آسیبی وارد نکرده و ناراحتی و دردی را برای کودک ایجاد نمی کنند.
خیر ؛ مراحل قالب گیری و قرار دادن فضا نگهدارنده درون دهان کودکان ، بدون درد می باشد ؛ به طوری که حتی نیاز به بی حسی نیز نخواهد داشت.
لازم به ذکر است ؛ قرارگیری فضا نگهدارنده در دهان کودکان در روزهای ابتدایی آن ، ممکن است کمی آزاردهنده باشد ؛ اما کودکان به مرور به آن عادت خواهند کرد.
