امروزه بسیاری از افراد به دنبال یادگیری مهارتهای کاربردی هستند تا بتوانند با استفاده از آنها به آسانی در بازار کار مشغول شوند. از طرفی برای ورود به برخی از مشاغل پولساز موانعی همچون قبولی در کنکور سراسری، وجود محدودیتهای سنی، نیاز به سرمایه زیاد و موارد دیگر بر سر راه افراد وجود دارد. اما اگر شما نیز به دنبال شغل پردرآمدی هستید که بتوانید در مدت زمانی نسبتا کوتاه در آن مشغول به کار شوید، شغل دندانسازی یکی از بهترین گزینهها است. در جامعه ما بسیارند کسانی که با عنوانهای مختلف دندانپزشک تجربی، کمکدندانپزشک تجربی، دندانساز تجربی و… به فعالیت در حرفه دندانپزشکی اشتغال دارند. (فروشگاه تجهیزات دندانپزشکی پارتاک دنتال)
در سالهای دوری که هنوز دندانپزشکی نوین در ایران وجود نداشت و تعداد دندانپزشکان اندک بود ، برخی افراد به صورت تجربی و سپس با همان معدود دندانپزشکانی که در حوزه بهداشت و درمان حضور داشتند ، کار و تجربیاتی کسب مینمودند. دندانپزشک تجربی بهدلیل خلا شدید افراد تحصیلکرده و متخصص در جامعه، این اقبال را یافتند تا سالها بدون رقیب در حوزه دندانپزشکی فعالیت کنند. در ادامه میتوانید بیشتر با دندانساز و نحوه مدرک گرفتن دندانپزشک تجربی آشنا شوید. (عکس وسایل دندانپزشکی همراه با اسم)
فهرست مطالب
- دندانساز کیست؟
- دندانساز تجربی چه کسی است؟
- دندانپزشک کیست؟
- چگونه دندانپزشک تجربی شوم؟
- تفاوت دندانپزشکی و دندانسازی در چیست؟
- در یک لابراتوار دندان سازی تجربی چه میگذرد؟
- محصولات یک لابراتوار دندان سازی چیست؟
- مجوز لابراتوار پروتزهای دندانی چگونه گرفته می شود؟
- مهارتهای مهم شغل دندانسازی چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
دندانساز کیست؟
دندانسازی از مشاغل زیرشاخه گروه علوم پزشکی است و درواقع حرفهای است که در کنار حرفه دندانپزشکی وظیفه ارائه خدمات بهداشتی و درمانی را به دستهای از بیماران دندانپزشکی بر عهده دارد.
وظیفه و شغل یک دندانساز بدینترتیب است که پسازاینکه دندانپزشک از بیمار قالبگیری کرد و این قالب را برای لابراتوار ارسال نمود دندانساز بایستی براساس طرح درمان و نظر دندانپزشک، پروتز دندانی مناسب برای بیمار را تهیه نماید. با توجه به این توضیحات یک دندانساز و یا لابراتوار دندانسازی بـههیچ وجه حق پذیرش مستقیم بیمار (از قبیل پذیرش بیمار، معاینه، امتحان پروتز، تطبیق رنگ دندانها، قالبگیری و… ) را ندارد.
جهت یادگیری رشته دندانسازی، هم میتوان رشته تکنسین پروتزهای دندانی را در دانشگاه دنبال کرد و هم اینکه میتوان بهصورت تجربی اقدام به یادگیری این حرفه کرد. باید توجه داشت که از لحاظ قانونی مجوز تاسیس “لابراتوار دندانسازی” فقط به دارندگان مدرک دانشگاهی پروتزهای دندانی داده میشود. تمامی کلینیکها برای ساخت پروتزهای دندانی نیاز به همکاری به دندانساز یا لابراتوارهای دندانسازی دارند. (ترتیب رویش دندان نوزاد)
در این هنگام معمولا دندانپزشکان از دهان بیماران قالبهایی میگیرند که نیاز است برای آنها ایمپلنت، بریج و روکش ساخته شود. ساخت این موارد بر عهده دندانساز است.
دندانساز تجربی چه کسی است؟
تکنسین تجربی لابراتواری دندان به شخصی اطلاق میشود که بر اساس قانون تعیین وضع شغلی دندانسازان تجربی مصوب ۱۳۶۴٫۲٫۲۲ مجلس شورایاسلامی و برابر این آییننامه در امتحانات پیشبینی شده در قانون شرکت نموده و از عهده امتحانات مذکور برآمده و مدرک تکنیسین تجربی لابراتواری دندان راجهت اشتغال در لابراتوار دندان دریافت نماید.
چند تبصره:
لابراتوار دندان (کارگاه دندانسازی) به واحدی اطلاق میشود که در آنجا بنا به درخواست اشخاص ذیصلاح قانونی در امر دندانپزشکی و در حدود صلاحیتشان، انواع پروتزهای دندانی (دندانهای مصنوعی جایگزین شونده) ساخته میشود. به طوری که مسئول و کارکنان کارگاه مجاز به مواجهه و تماس مستقیم با بیماراندهان و دندان نمیباشند. شاغلین امر دندانسازی مشمول قانون مذکور عبارتند از گروههایی که فاقد مدرک علمی در رشته دندانسازی از مراکز آموزش معتبر قانونی هستند و شامل گروه های ذیل میباشند:
- افرادی که طبق تبصره ۲ قانون اشتغال کمک دندانپزشکان تجربی مصوب ۱۳۵۴٫۲٫۸ موفق به اخذ پروانه کمک تکنیسین دندانسازی گردیدهاند.
- شاغلین امر دندانسازی که بنا به عللی موفق نشدهاند در آزمون قانونی مربوط به اشتغال کمک دندانپزشکان تجربی مصوب ۱۳۵۴٫۲٫۸ شرکت نمایند.
- شاغلین دارای گواهینامههای مبنی بر طی دوره آموزش امور مربوط به دندانسازی صادره از سازمانهای آموزش غیر دانشگاهی.
- شاغلین دارای حکم استخدامی و یا گواهی اشتغال در مراکز و بخشهای دندانسازی دولتی.
- شاغلین امر دندانسازی در بخش خصوصی و کارگاههای دندانسازی موجود.
حال که با تعریف قانون از دندانساز تجربی آشنا شدید می بایست نکاتی را در نظر داشته باشید. شما در اولین گام خود برای تأسیس لابراتوار باید این نکته را بدانید که شما به هیچ عنوان با بیماران دهان و دندان در ارتباط نیستید و تمامی ارتباط با بیماران بر عهده خود دندانپزشک است. دندانسازی تجربی در تهران از پرکارترین اشتغالات است. (بهترین کلینیک دندانپزشکی در تهران)
دندانپزشک کیست؟
دندانپزشکی شاخه ای از علم پزشکی است که به سلامت دهان و دندان می پردازد. دندانپزشک، کسی است که در زمینه پیشگیری، بررسی علائم و درمان بیماری های دهان و دندان تخصص دارد. دندانپزشک به درمان بیماریهای دهان و دندان ، جلوگیری از پیشرفت این نوع بیماریها و بالابردن میزان بهداشت دهان و دندان میپردازد. دندانپزشکی دانشی است که فرد علاوه بر داشتن دانش، علم و مهارت کافی، باید هنر و مهارت دستی لازم جهت خلق دوباره اثر هنری مانند دندان را داشته باشد. (مواد دندانسازی)
چگونه دندانپزشک تجربی شوم؟
متقاضیان ورود به این حرفه به منظور اخذ مدرک دندانسازی تجربی، می توانند به یکی از روش های ذیل اقدام نمایند که می تواند پاسخگوی سوال عموم متقاضیان مبنی بر این که چگونه دندانپزشک تجربی شوم؟
۱- کاردانی رشته دندانسازی تجربی
متقاضیان می توانند در مقطع کاردانی از طریق کنکور سراسری و با بررسی دفترچه آزمون سراسری، دانشگاه های مجاز پذیرش را انتخاب نمایند. در این دفترچه ها، این رشته تحت عنوان کاردانی تکنسین پروتزهای دندانی نیز مشاهده می گردد که داوطلبان رشته تجربی می توانند در صورتی که واجد شرایط باشند، آن را انتخاب نمایند.
۲- کارشناسی رشته دندانسازی تجربی
رشته دندانسازی در دانشگاه دارای مقطع کارشناسی پیوسته نمی باشد و برای این منظور داوطلبان گروه آزمایشی تجربی می توانند ابتدا از طریق آزمون در مقاطع کاردانی که در بالا توضیح داده شد، پذیرش شوند. برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی همان طور که ذکر گردید از طریق آزمون و یا بدون کنکور، وارد مقطع کارشناسی ناپیوسته بگردند.
لازم به ذکر است:
این مقطع در دانشگاه های سراسری مختلف و دانشگاه های آزاد فقط بدون کنکور می باشد و برای ورود به رشته دندانسازی از کاردانی به کارشناسی نیازی به شرکت در کنکور نمی باشد.
۳- دوره دندانسازی تجربی آموزشگاه های آزاد
متقاضیان شرکت در کلاس های آموزش دندانپزشکی تجربی، می توانند در آموزشگاه های آزاد و بعضا غیر حضوری که در برگزاری این دوره ها ثبت نام می کنند، شرکت نموده و مدرک و مجوز معتبر داخلی و بین المللی در این رشته اخذ نمایند.
هزینه شرکت در این دورههای بین ۲ تا ۶ میلیون تومان متغیر است. (بهترین مرکز کامپوزیت دندان در تهران اینستاگرام)
تفاوت دندانپزشکی و دندانسازی در چیست؟
با توجه به توضیحاتی که در بالا گفته شد، میتوان نتیجه گرفت که یک دندانساز تجربی و یک دندانپزشک بدون یکدیگر کامل نیستند. در حقیقت این دو متخصص، کار یکدیگر را کامل میکنند. بهطوری که دندانپزشکان بدون کمک دندانسازها قادر به انجام بسیاری از فعالیتهای خود نیستند. همچنین در صورت عدم فعالیت دندانپزشکان، دندانسازها نمیتوانند کار کنند. از جمله اصلیترین تفاوتهای میان دندانپزشکان و دندانسازان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- نحوه کسب مدرک
یکی از تفاوتهای میان آنها مربوط به تحصیلات است. همانطور که میدانید تنها راه تبدیل شدن به یک متخصص دندانپزشک، شرکت در کنکور سراسری و پذیرفته شدن در این رشته است. اما علاوه بر اینکه امکان تحصیلات دانشگاهی در رشته دندان سازی وجود دارد، میتوان بهصورت تجربی و با شرکت در دورههای آزاد نیز به یک دندانساز خوب و متبحر تبدیل شد.
امروزه آموزشگاههای گوناگونی در زمینه برگزاری دورههای آموزش دندانسازی مشغول به فعالیت هستند. در این میان یکی از بهترین مراکز برگزار کننده این دورهها در تهران، آکادمی (های دنت) است. دلیل آن این است چون مجموعه لابراتواری (های دنت) با دندانپزشکان و مراکز کلینیکی زیادی از سراسر ایران همکاری دارد.
۲- ارتباط با بیماران، تشخیص و درمان
همانطور که پیشتر در رابطه با مقاله دندانساز کیست گفته شد، محل کار دندانپزشکان، کلینیکهای دندانپزشکی یا مطبهای خصوصی است. این افراد باید بهصورت مداوم با بیماران و مراجعان در ارتباط باشند، مشکلات آنها را تشخیص دهند و درمانهای لازم را اعمال نمایند. (هزینه شکستن براکت ارتودنسی)
در حالی که محل کار دندانسازان در لابراتوار دندانسازی است و ارتباطی با بیماران ندارند. همین موضوع سبب میشود تا دندانسازها بتوانند در آرامش و با خیالی آسوده کار خود را انجام دهند. در واقع یک دندانپزشک موظف است بهصورت بالینی مراجعان را ویزیت کند در حالی که یک تکنیسین پروتز دندان ارتباطی با بیماران ندارد. بلکه باید پس از ارتباط گرفتن با کلینیکها و دندانپزشکان، نسبت به ساخت پروتزهای دندانی مورد نیاز آنها اقدام کند.
در یک لابراتوار دندان سازی تجربی چه میگذرد؟
لابراتوار دندان سازی یا لابراتوار ساخت پروتزهای دندانی، جایی است که انواع پروتزهای دندانی ویژهٔ هر بیمار به سفارش دندانپزشکان ساخته میشود. انواع پروتزهای دندانی شامل روکش، دندان مصنوعی و غیره است. تکنیسینهای دندانسازی، با توجه به درخواست دندانپزشک مبنی بر چگونگی ساخت، اقدام به ساخت انواع پروتزها میکنند. این تولیدات، هم شامل قطعات دندانمانند و هم شامل قطعات درمانی مثل ارتودنسی میشود. در واقع، دندانسازها که در لابراتوارهای دندانسازی فعالیت دارند، یک عضو از تیم دندانپزشکی محسوب میشوند که با همکاری یکدیگر به بازسازی دندانهای ازدسترفته یا اصلاح دندانهای آسیبدیده میپردازند.
دندانپزشک، قالب را پس از ضدعفونی به لابراتوار ارسال و دندانساز، با توجه به طرح درمانِ مربوط، اقدام به ساختِ پروتز موردنظر میکند؛ در این میان، ممکن است چند بار کار توسط دندانپزشک مربوط بررسی و چک شود تا کاملاً مناسب با شرایط دهانی بیمار باشد؛ پس از آن، کار نهایی از دندانساز تجربی برای دندانپزشک ارسال و توسط دندانپزشک به بیمار تحویل داده خواهد شد. (استفاده از دهانشویه بعد از ایمپلنت)
محصولات یک لابراتوار دندان سازی چیست؟
در لابراتوار های تخصصی دندانپزشکی، تکنسینهای لابراتوارهای دندانسازی طبق مشخصات و دستورالعمل های دندانپزشک به ساخت مواردی چون:
- دندان مصنوعی کامل برای بیمارانی که تمام دندانهای خود را ازدستدادهاند.
- پروتزهای متحرک جزئی و همچنین پلهای ثابت برای بیمارانی که یک یا چند دندان خود را ازدستدادهاند.
- روکشهای دندان که بهعنوان کلاهی برای بازگرداندن اندازه و شکل اصلی دندان طراحیشده است.
- ساخت ارتودنسی و اسپیلنت هایی که به صاف کردن و محافظت از دندانها کمک میکنند.
مجوز لابراتوار پروتزهای دندانی چگونه گرفته می شود؟
- لابراتوار پروتزهای دندانی به محلی اطلاق می شود که طبق ضوابط و مقررات وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی پس از اخذ مجوز قانونی جهت ساخـت انواع پروتزهای دندانی متحرک و ثابت و اپلاینس دستگاه های کمکی دایر می گردد.
- مجوز تأسیس لابراتوار پروتزهای دندانی برای متقاضیان فارغ التحصیل رشته کاردانی تکنسین پروتزهای دندانی صادر می گردد.
تبصره ۱: برای متقاضیانی که دارای مدرک تکنسین تجربی لابراتوار دندانی قانون مصوب ۱۳۶۴ می باشند نیز در صورت تائید صلاحیت پروانه تأسیس صادر می گردد.
تبصره ۲: برای فارغ التحصیل دیپلم پروتزهای دندانی هنرستان تربیت تکنسین پروتز دندانی دانشگاه شهید بهشتی نیز پروانه تأسیس صادر می گردد. (کامپوزیت چیست)
تبصره ۳: به آن عده از دارندگان پروانه مجوز تبصره ۵ (بهدار تجربی دندان و کمک دندانپزشکان تجربی) که متقاضی تأسیس لابراتوار باشند در صورت تائیدصلاحیت مشروط به تحویل پروانه های مذکور ‘ تعهد به عدم ارتباط با بیمار، پروانه تأسیس داده خواهد شد.
تبصره ۴: برای کمک تکنسین های دندانسازی تجربی سال ۵۴ که دارای پروانه از وزارت بهداشت درمان و آموزش پـزشکـی باشد نیـز پروانـه تأسیس صادر می گردد.
چنانچه شما یکی از شرایط بالا را داشته باشید می توانید برای تاسیس لابراتوار پروتزهای دندانی اقدام نمایید. همانطور که می بینید، از آن جایی که دندانساز با بیماران دهان و دندان در ارتباط مستقیم نیستند و تمامی کارهای درمانی توسط خود دندانپزشک صورت می گیرد، شرایط گرفتن مدرک دندانسازی تجربی چندان سختگیرانه نیست. (اسپری دندان درد)
مهارتهای مهم شغل دندانسازی چیست؟
یک دندان ساز موفق باید دارای یک سری مهارتها باشد تا بتواند پروتزهای باکیفیت را با نهایت ظرافت بسازد. از جمله مهمترین مهارتهایی که نیاز است این افراد داشته باشند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دقت بسیار بالا: دندانسازی هنری است که ظرافتهای زیادی دارد. به همین دلیل افرادی که قصد دارند در این رشته شاغل شوند، حتما باید از دقت بالایی برخوردار باشند تا بتوانند پروتزهای با کیفیتی بسازند. هر چه پروتزهای دندانی ساخته شده ظریفتر باشند و مورد پسند دندانپزشکان واقع شوند، تعداد متقاضیان افزایش پیدا خواهد کرد.
- مهارتهای دستورزی: مهارتهای دستورزی نشاندهنده تجربه و تبحر یک دندانساز است. البته برخورداری از یک آموزش خوب و یادگیری تمام نکات مهم این حرفه از کسی که تجربه خود را با سالیان سال فعالیت در این حوزه به دست آورده است، در کسب این مهارتها بسیار موثر خواهد بود. این موضوع یکی از مهمترین دلایل تفاوت درآمد دندانسازان است.
- در واقع هر چه مهارتهای دستورزی یک دندان ساز بالاتر باشد و بتواند پروتز دندانی نهایی را با ظرافت بیشتر و در مدت زمان کمتر بسازد، کلینیکها و دندانپزشکان بیشتری خواهان همکاری با او هستند و حاضرند قیمت بالاتری را برای این پروتزهای باکیفیت پرداخت نمایند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با دندانساز تجربی آشنا شدید. همچنین از نحوه یادگیری و مدرک گرفتن این شغل آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود. (آناتومی دندان ها)
سوالات متداول
تکنسین تجربی لابراتواری دندان به شخصی اطلاق میشود که بر اساس قانون تعیین وضع شغلی دندانسازان تجربی مصوب ۱۳۶۴٫۲٫۲۲ مجلس شورایاسلامی و برابر این آییننامه در امتحانات پیشبینی شده در قانون شرکت نموده و از عهده امتحانات مذکور برآمده و مدرک تکنیسین تجربی لابراتواری دندان راجهت اشتغال در لابراتوار دندان دریافت نماید.
لابراتوار دندان سازی یا لابراتوار ساخت پروتزهای دندانی، جایی است که انواع پروتزهای دندانی ویژهٔ هر بیمار به سفارش دندانپزشکان ساخته میشود. انواع پروتزهای دندانی شامل روکش، دندان مصنوعی و غیره است. تکنیسینهای دندانسازی، با توجه به درخواست دندانپزشک مبنی بر چگونگی ساخت، اقدام به ساخت انواع پروتزها میکنند. این تولیدات، هم شامل قطعات دندانمانند و هم شامل قطعات درمانی مثل ارتودنسی میشود.
